ISLEX orðabókin
Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
veldu orðabók:
gera so info
 
framburður
 beyging
 fallstjórn: þolfall
 1
 
 (aðhafast)
 gøre (udføre en handling)
 lave (foretage sig noget; beskæftige sig med noget)
 hvað ertu að gera?
 
 hvad laver du?
 hún gerði þetta ekki viljandi
 
 hun gjorde det ikke med vilje
 við ætlum ekki að gera neitt sérstakt í kvöld
 
 vi skal ikke lave noget særligt i aften
 hvað get ég gert fyrir þig?
 
 hvad kan jeg gøre for dig?
 hvad kan jeg hjælpe dig med?
 gera eitthvað í málinu
 
 gøre noget ved sagen
 gera sitt besta
 
 gøre sit bedste
 gera sitt til að <hjálpa til>
 
 bidrage med sin <hjælp>
 gera <mikið> af því að <ferðast>
 
 rejse meget
 være <meget> for at <rejse>
 gerðu það (fyrir mig)
 
 vil du ikke nok være sød (at ...)
 leyfðu mér að eiga hvolpinn, gerðu það
 
 vil du ikke nok være sød at give mig lov til at beholde hvalpen
 hafa <lítið> að gera
 
 <ikke> have <så meget> at lave
 það er <mikið> að gera
 
 der er <meget> at lave
 2
 
 (búa til)
 lave
 hann hefur gert tvær kvikmyndir
 
 han har lavet to film
 hún gerir frábæra lifrarkæfu
 
 hun laver en fantastisk leverpostej
 hann gerði tvær villur á prófinu
 
 han lavede tre fejl til eksamen
 3
 
 (starfa)
   (være beskæftiget med som erhverv, uddannelse eller lignende:)
 lave
 bestille
 hvað gerir pabbi hennar?
 
 hvad laver hendes far?
 hann gerir ekki neitt, hann er atvinnulaus
 
 han laver ingenting, han er arbejdsløs
 4
 
 (láta verða)
 gøre noget med et vist resultat eller en vis effekt
 hún er að gera hann brjálaðan
 
 hun er ved at drive ham til vanvid
 þau gerðu eldhúsið stórglæsilegt
 
 de fik deres køkken sat flot i stand
 skvetta af ólífuolíu gerir matinn enn betri
 
 et skvæt olivenolie klæder maden
 et skvæt olivenolie får maden til at smage endnu bedre
 gera hreint
 
 gøre rent
 5
 
 (sem staðgengill sagnliðar)
   (som erstatning for et verbum i en umiddelbart foregående sætning eller ytring:) gøre
 ég ætlaði að vökva garðinn en ég gerði það ekki
 
 jeg ville vande haven, men gjorde det ikke
 hana langaði að skamma drenginn en hún gat ekki gert það
 
 hun havde lyst til at skælde drengen ud, men kunne ikke få sig selv til at gøre det
 hann prjónar stundum, hann gerir það sér til gamans
 
 han strikker somme tider og gør det for sin fornøjelses skyld
 6
 
 (valda miska)
 fallstjórn: þágufall + þolfall
   (forvolde skade eller volde besvær:)
 gøre
 hann hefur ekki gert mér neitt
 
 han har ikke gjort mig noget
 hún gerði honum þann óleik að reykja inni
 
 til hans store ærgrelse røg hun inden døre
 7
 
 (hafa áhrif)
 fallstjórn: þágufall + þolfall
   (have en bestemt effekt:)
 gøre
 þetta jurtate gerir þér gott
 
 denne urtete vil gøre dig godt
 8
 
 <honum> er gert að <greiða sekt>
 
 det blev pålagt ham at betale <bøden>, han fik ordre til at <betale bøden>
 9
 
 það gerir <byl>
 
 <en snestorm> bryder løs
 um kvöldið gerði mikið óveður
 
 om aftenen kom der et voldsomt uvejr
 10
 
 gera + að
 
 a
 
 gera <hana> að <framkvæmdastjóra>
 
 udnævne <hende> til <administrerende direktør>
 b
 
 gera að fiski
 
 rense fisk
 gera að <sárinu>
 
 forbinde <såret>
 c
 
 geta ekki að þessu gert
 
 ikke kunne gøre for det
 ég get ekki að því gert þó að fluginu hafi seinkað
 
 jeg kan ikke gøre for at flyet blev forsinket
 det er ikke min skyld at flyet blev forsinket
 11
 
 gera + af
 
 a
 
 gera <eitthvað> af sér
 
 gøre <noget> (ulovligt)
 gøre <noget> dumt
 þeir segjast ekki hafa gert neitt af sér
 
 de hævder at de ikke har gjort noget (ulovligt)
 de siger at de er uskyldige
 b
 
 hvað hef ég gert af <pennanum mínum>?
 
 hvor har jeg gjort af <min pen>?
 c
 
 <hann> veit ekki hvað <hann> á af sér að gera
 
 <han> ved ikke hvor <han> skal gøre af sig selv
 12
 
 gera + á
 
 gera á sig
 
 lave i bukserne
 13
 
 gera + fyrir
 
 gera sér lítið fyrir og <skora 10 mörk>
 
 <score ti mål> så let som ingenting
 14
 
 gera + í
 
 gera í því að <vera leiðinlegur>
 
 gøre alt for at <være kedelig>
 15
 
 gera + með
 
 gera <ekkert> með <þetta>
 16
 
 gera + til
 
 a
 
 <þetta> gerir ekkert til
 
 <det> gør ingenting, <det> gør ikke noget
 það gerir ekkert til þótt þú verðir svolítið seinn
 
 det gør ikke noget at du bliver lidt forsinket
 fötin mín blotnuðu en það gerði ekkert til
 
 mit tøj blev lidt vådt, men det gjorde ingenting
 b
 
 gera sig til
 
 gøre sig til
 hún gerir sig til fyrir strákunum
 
 hun gør sig til for drengene
 17
 
 gera + um
 
 það er um að gera
 
 det gælder om (at ...)
 það er um að gera að nýta tímann vel
 
 det gælder om at udnytte tiden godt
 18
 
 gera + upp
 
 a
 
 gera upp <húsið>
 
 renovere <huset>
 íbúðin hefur verið gerð upp á smekklegan hátt
 
 lejligheden er blevet smagfuldt renoveret
 b
 
 gera upp
 
 afregne
 betale regningen
 við gerðum upp við þjóninn og fórum út
 
 vi betalte regningen og gik
 c
 
 gera <þetta> upp við sig
 
 gøre <det> op med sig selv
 bestemme sig for <dette>
 tage stilling til <dette>
 ég gat ekki gert upp við mig hvor húfan væri flottari
 
 jeg kunne ikke bestemme mig for hvilken hue jeg bedst kunne lide
 d
 
 gera sér upp <veikindi>
 
 lade som om <man er syg>
 fake <en sygdom>
 19
 
 gera + upp á milli
 
 gera upp á milli <þeirra>
 
 gøre forskel på <dem>
 hún gerir ekki upp á milli barnanna sinna
 
 hun gør ikke forskel på sine børn
 geta ekki gert upp á milli <þessara tveggja málverka>
 
 ikke kunne sige hvilket af <de to malerier> man bedst kan lide
 ikke kunne vælge mellem <de to malerier>
 20
 
 gera + úr
 
 a
 
 gera saft úr <berjum>
 
 lave saft af <bær>
 hún gerði bát úr dagblaðinu
 
 hun lavede en papirbåd af avisen
 b
 
 gera lítið úr <honum>
 
 ydmyge <ham>
 c
 
 gera <mikið> úr <vandamálinu>
 
 gøre <problemet> <større> end det er
 overdrive <problemet>
 hann gerði lítið úr bakveiki sinni
 
 han bagatelliserede sine rygproblemer
 d
 
 gera gott úr <öllu>
 
 gøre gode miner til slet spil
 få det bedste ud af <alting>
 21
 
 gera + út
 
 gera út <bát>
 
 eje <en fiskekutter/en trawler>
 eje <et fiskerederi>
 drive <fiskeri>
 22
 
 gera + út af við
 
 gera út af við <hana>
 
 gøre det af med <hende>
 fyrirlesarinn var að gera út af við mig af leiðindum
 
 jeg er ved at krepere fordi foredragsholderen er så kedelig
 23
 
 gera + út um
 
 gera út um <þetta>
 
 afgøre <dette>
 þeir ætluðu að gera út um deiluna með slagsmálum
 
 de ville afgøre striden med slagsmål
 24
 
 gera + við
 
 a
 
 gera við <kranann>
 
 lave <vandhanen>
 reparere <vandhanen>
 hann gat ekki gert við kassettutækið
 
 han kunne ikke reparere kassettebåndoptageren
 b
 
 gera vel við <hana>
 
 være sød ved <hende>
 c
 
 geta <lítið> gert við <þessu>
 
 <ikke> kunne stille <meget> op over for <det her>
 <ikke> kunne gøre <meget> ved <det her>
 gerðu svo vel
 
 værsgo' (også i formerne: 'værsgo', 'værs'god' og 'værsågod')
 má ég fá saltið? - gerðu svo vel
 
 må jeg bede om saltet? - ja, værsgo'
 gerið þið svo vel að koma inn
 
 værsgo' at komme indenfor
 gerast, v
 gerður, adj
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík