ISLEX - ordboka
Árni Magnússon-instituttet for islandske studiar
vel ordbok:
gera v info
 
uttale
 bøying
 objekt: akkusativ
 1
 
 (aðhafast)
 gjera
 hvað ertu að gera?
 
 kva gjer du?
 kva held du på med?
 hún gerði þetta ekki viljandi
 
 ho gjorde det ikkje med vilje
 við ætlum ekki að gera neitt sérstakt í kvöld
 
 me skal ikkje gjera noko spesielt i kveld
 hvað get ég gert fyrir þig?
 
 kva kan eg gjera for deg?
 kva kan eg hjelpa deg med?
 gera eitthvað í málinu
 
 gjera noko med saka
 gera sitt besta
 
 gjera sitt beste
 gera sitt til að <hjálpa til>
 
 gjera sitt for å <hjelpa til>
 gera <mikið> af því að <ferðast>
 
 <reisa> mykje
 vera <mykje> på <reise>
 gerðu það (fyrir mig)
 
 ver så snill
 leyfðu mér að eiga hvolpinn, gerðu það
 
 kan eg ikkje få ha kvalpen? Ver så snill!
 hafa <lítið> að gera
 
 <ikkje> ha <mykje> å gjera
 það er <mikið> að gera
 
 det er <mykje> å gjera
 det er <travelt>
 2
 
 (búa til)
 laga
 gjera
 hann hefur gert tvær kvikmyndir
 
 han har laga to filmar
 hún gerir frábæra lifrarkæfu
 
 ho lagar fantastisk leverpostei
 hann gerði tvær villur á prófinu
 
 han gjorde to feil på eksamen
 3
 
 (starfa)
 gjera
 arbeida med
 hvað gerir pabbi hennar?
 
 kva gjer faren hennar?
 kva arbeidar faren hennar med?
 hann gerir ekki neitt, hann er atvinnulaus
 
 han gjer ingenting, han er arbeidslaus
 4
 
 (láta verða)
 gjera
 hún er að gera hann brjálaðan
 
 ho held på å gjera han galen
 þau gerðu eldhúsið stórglæsilegt
 
 dei pussa opp kjøkkenet svært fint
 skvetta af ólífuolíu gerir matinn enn betri
 
 ein skvett olivenolje gjer maten endå betre
 gera hreint
 
 gjera reint
 5
 
 (staðgengill sagnliðar)
   (som proverb:)
 gjera
 ég ætlaði að vökva garðinn en ég gerði það ekki
 
 eg ville vatna hagen, men gjorde det ikkje
 hana langaði að skamma drenginn en hún gat ekki gert það
 
 ho hadde lyst til å skjenna på guten, men fekk seg ikkje til det
 hann prjónar stundum, hann gerir það sér til gamans
 
 stundom strikkar han; han gjer det berre for moro skuld
 6
 
 (valda miska)
 objekt: dativ + akkusativ
 gjera
 hann hefur ekki gert mér neitt
 
 han har ikkje gjort meg noko
 hún gerði honum þann óleik að reykja inni
 
 det irriterte han svært at ho røykte innandørs
 7
 
 (hafa áhrif)
 objekt: dativ + akkusativ
 gjera
 þetta jurtate gerir þér gott
 
 denne urteteen vil gjera deg godt
 8
 
 <honum> er gert að <greiða sekt>
 
 <han> er pliktig til å <betala bot>
 9
 
 það gerir <byl>
 
 det blir <snøstorm>
 um kvöldið gerði mikið óveður
 
 om kvelden blei det eit veldig uvêr
 10
 
 gera + að
 
 a
 
 gera <hana> að <framkvæmdastjóra>
 
 gjera <henne> til administrerande direktør
 b
 
 gera að fiski
 
 reinsa fisk
 gera að <sárinu>
 
 forbinda <såret>
 c
 
 geta ekki að þessu gert
 
 ikkje kunna gjera noko for det
 ég get ekki að því gert þó að fluginu hafi seinkað
 
 eg kan ikkje hjelpa for at flyet er forsinka
 11
 
 gera + af
 
 a
 
 gera <eitthvað> af sér
 
 gjera noko ulovleg
 þeir segjast ekki hafa gert neitt af sér
 
 dei seier at dei ikkje har gjort noko ulovleg
 b
 
 hvað hef ég gert af <pennanum mínum>?
 
 kor har eg gjort av <pennen min>?
 c
 
 <hann> veit ekki hvað <hann> á af sér að gera
 
 <han> veit ikkje kva <han> skal ta seg til
 12
 
 gera + á
 
 gera á sig
 
 gjera i buksa
 gjera på seg
 13
 
 gera + fyrir
 
 gera sér lítið fyrir og <skora 10 mörk>
 
 <scora ti mål> som om ingenting var
 14
 
 gera + í
 
 gera í því að <vera leiðinlegur>
 
 gå inn for å <vera kjedeleg>
 15
 
 gera + með
 
 gera <ekkert> með <þetta>
 
 <ikkje> gjera <noko> med <det>
 16
 
 gera + til
 
 a
 
 <þetta> gerir ekkert til
 
 <det> gjer ingenting
 <det> gjer ikkje noko
 það gerir ekkert til þótt þú verðir svolítið seinn
 
 det gjer ikkje noko om du blir litt sein
 fötin mín blotnuðu en það gerði ekkert til
 
 kleda mine blei våte, med det gjorde ingenting
 b
 
 gera sig til
 
 gjera seg til
 hún gerir sig til fyrir strákunum
 
 ho gjer seg til for gutane
 17
 
 gera + um
 
 það er um að gera
 
 det er om å gjera
 það er um að gera að nýta tímann vel
 
 det er om å gjera å bruka tida godt
 18
 
 gera + upp
 
 a
 
 gera upp <húsið>
 
 pussa opp <huset>
 íbúðin hefur verið gerð upp á smekklegan hátt
 
 leiligheta har blitt pussa opp på ein smakfull måte
 b
 
 gera upp
 
 gjera opp (rekninga/for seg)
 við gerðum upp við þjóninn og fórum út
 
 me gjorde opp med servitøren og gjekk
 c
 
 gera <þetta> upp við sig
 
 gjera seg opp ei meining om <det/saken>
 bestemma seg for <det>
 ég gat ekki gert upp við mig hvor húfan væri flottari
 
 eg kunne ikkje bestemma meg for kva for ei av det to luene som var finast
 d
 
 gera sér upp <veikindi>
 
 lata som om <ein er sjuk>
 19
 
 gera + upp á milli
 
 gera upp á milli <þeirra>
 
 gjera skilnad på <dei>
 hún gerir ekki upp á milli barnanna sinna
 
 ho gjer ikkje skilnad på borna sine
 geta ekki gert upp á milli <þessara tveggja málverka>
 
 ikkje kunna velja mellom <dei to måleria>
 20
 
 gera + úr
 
 a
 
 gera saft úr <berjum>
 
 laga saft av <bær>
 hún gerði bát úr dagblaðinu
 
 ho laga ein papirbåt av avisa
 b
 
 gera lítið úr <honum>
 
 oversjå <han>
 ikkje ensa <han>
 c
 
 gera <mikið> úr <vandamálinu>
 
 overdriva <problemet>
 gjera <problemet> <større> enn det er
 hann gerði lítið úr bakveiki sinni
 
 han bagatelliserte ryggproblema sine
 d
 
 gera gott úr <öllu>
 
 gjera det beste ut av <det>
 21
 
 gera + út
 
 gera út <bát>
 
 bu ut og/eller eiga <ein (fiske)båt>
 vera (fiske)båtreiar
 22
 
 gera + út af við
 
 gera út af við <hana>
 
 gjera det av med <henne>
 fyrirlesarinn var að gera út af við mig af leiðindum
 
 eg heldt på å døy av keisemd av den førelesaren
 23
 
 gera + út um
 
 gera út um <þetta>
 
 avgjera <det>
 þeir ætluðu að gera út um deiluna með slagsmálum
 
 dei ville la knyttnevane avgjera saka
 24
 
 gera + við
 
 a
 
 gera við <kranann>
 
 reparera <krana>
 hann gat ekki gert við kassettutækið
 
 han kunne/klarte ikkje å reparera kassettspelaren
 b
 
 gera vel við <hana>
 
 stella godt med <henne>
 c
 
 geta <lítið> gert við <þessu>
 
 <ikkje> kunna gjera <stort> med <det>
 gerðu svo vel
 
 ver så god
 má ég fá saltið? - gerðu svo vel
 
 kan du gje meg saltet? - ver så god!
 gerið þið svo vel að koma inn
 
 ver så god og kom inn
 gerast, v
 gerður, adj
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík