|
uttale |
| beyging |
| 1 |
|
| (stjórna) | | objekt: dativ | | bestemma | | forstjórinn ræður öllu í fyrirtækinu | |
| direktøren bestemmer alt i bedrifta |
| | ég ræð vinnutíma mínum | |
| eg bestemmer sjølv når eg jobbar |
| | þú mátt ráða hvað verður í matinn | |
| du får bestemma kva me skal ha til middag |
| | við ráðum ekki veðrinu | |
| me rår ikkje over vêret |
| | ráða engu um <þetta> | |
| ikkje rå over <det> | | gjaldkerinn ræður engu um starfsemi bankans | |
| kasseraren rår ikkje over bankdrifta |
|
| | ráða ferðinni | |
| bestemma ferda | | hann lét hestinn ráða ferðinni | |
| han lét hesten bestemma ferda |
|
| | ráða lögum og lofum | |
| herska, styra | | herforingjar ráða lögum og lofum í landinu | |
| generalane sit på makta i landet |
|
| | ráða ríkjum | |
| regjera, herska, styra | | konungurinn réð ríkjum í Noregi | |
| i Noreg herska kongen |
|
| | ráða úrslitum | |
| avgjera, vedta | | við keyptum hornsófann, liturinn á honum réð úrslitum | |
| me kjøpte hjørnesofaen, fargen var utslagsgjevande |
|
| | þú rétt ræður því | |
| du skulle berre våga | | þú rétt ræður hvort þú segir frá þessu! | |
| du skulle berre våga å fortelja det! |
|
|
|
| 2 |
|
| (ráðleggja) | | objekt: dativ | | rå, anbefala | | ég réð honum að fara til læknis | |
| eg rådde han til å gå til legen |
| | ráða <honum> frá <þessu> | |
| rå <han> frå <det> | | hann ræður mér frá að fara í langa sjóferð | |
| han rår meg frå å dra på ein lang seglas |
|
|
|
| 3 |
|
| (ráða til starfa) | | objekt: akkusativ | | tilsetja | | skólinn ætlar að ráða fjóra nýja kennara | |
| skulen kjem til å tilsetja fire nye lærarar |
| | hún réð sig sem þernu hjá drottningunni | |
| ho blei tilsett som ny hoffdame hos dronninga |
| | ráða <hana> í vinnu | |
| tilsetja <henne> |
| | ráða <fólk> til starfa | |
| tilsetja <personale> |
|
|
| 4 |
|
| (um þraut o.fl.) | | objekt: akkusativ | | løysa, tyda, finna svar | | hann gat ekki ráðið gátuna | |
| han kunne ikkje løysa gåta |
| | hún ræður stundum drauma fyrir fólk | |
| av og til tyder ho draumane til folk |
| | ráða í <skriftina> | |
| tyda <skriften> |
|
|
| 5 |
|
| objekt: akkusativ | | ráða <þetta> af <orðum hans> | |
| tolka <orda hans> på <den måten> |
|
|
| 6 |
|
| ráða sér ekki | |
| ikkje klara å styra seg | | börnin réðu sér ekki fyrir gleði | |
| barna heldt på å gå ut av sitt gode skinn av glede |
|
|
|
| 7 |
|
| ráða + af | |
| objekt: akkusativ | | ráða <hann> af dögum | |
| ta <han> av dage | | myrda <han> | | forsetinn var ráðinn af dögum árið 1980 | |
| presidenten blei myrda i 1980 |
|
|
|
|
| 8 |
|
| ráða + fram úr | |
| ráða fram úr <erfiðleikunum> | |
| finna ei løysing på <problema> |
|
|
|
| 9 |
|
| ráða + fyrir | |
| ráða fyrir <landinu> | |
| styra <landet> | | rå over <riket> | | Spánverjar réðu fyrir miklum flota | |
| spanjolane rådde over ein stor flåte |
|
|
|
|
| 10 |
|
| ráða + við | |
| ráða við <andstæðinginn> | |
| halda styr på <motstandaren> | | hann ræður vel við hinn strákinn og er ekkert hræddur | |
| han taklar fint den andre guten og er absolutt ikkje redd |
|
| | ráða við <starfið> | |
| meistra <jobben> | | nemendurnir ráða ekki við svona erfið dæmi | |
| elevane greier ikkje så store reknestykke |
|
|
|
|
| 11 |
|
| ráða + yfir | |
| hafa yfir að ráða/ráða yfir <góðum tækjabúnaði> | |
| ha godt <teknisk utstyr> til rådigheit | | hún ræður yfir miklum auðæfum sem aðalerfinginn | |
| som hovudarving disponerer ho over ein stor formue |
| | fyrirtækið ræður yfir frábæru starfsfólki | |
| verksemda har svært gode folk til rådvelde |
|
|
|
|
| ráðast, v |
| ráðinn, adj |
| ráðandi, adj |