ISLEX - orðabókin
Stofnun Árna Magnússonar í íslendskum vísindum
vel orðabók:
fara s info
 
framburður
 bending
 1
 
 (fara burt)
 fara, halda avstað, ganga, flyta seg
 lestin fer eftir 10 mínútur
 
 tokið fer um tíggju minuttir
 við fórum heim eftir tónleikana
 
 vit fóru til hús eftir konsertina
 þau fóru inn í búðina
 
 tey fóru inn í handilin
 hann fer til útlanda í næstu viku
 
 hann fer uttanlands í næstu viku
 fara erindisleysu
 
 fara til fánýtis, koma aftur sum av torvheiðum
 fara ferða sinna
 
 vera á ferð
 hún fer allra sinna ferða fótgangandi
 
 fer allastaðni til gongu
 fara leiðar sinnar
 
 fara avstað, halda avstað
 2
 
 (athafna sig)
 bera seg at, fara við, fara avstað
 farðu varlega í kvöld
 
 tak tað róliga í kvøld, far varliga í kvøld
 fara huldu höfði
 
 fara loyniliga, loyna seg
 fara sér hægt
 
 fara spakuliga avstað, pjaka sær, geva sær góðar stundir
 3
 
 (enda)
 fara, enda
 hvernig fór fótboltaleikurinn?
 
 hvussu endaði fótbóltsdysturin?
 allt fór vel á endanum
 
 alt endaði væl
 fara flatt á <viðskiptunum>
 
 gangast illa við <einum handli>, koma illa burtur úr einum <handli>
 4
 
 (passa við)
 ávirki: hvørjumfall
 klæða, hóska, rigga
 þessi litur fer þér vel
 
 hasin liturin klæðir tær
 5
 
 (hæfa)
 hóska, rigga
 málverkið fer vel á þessum vegg
 
 málningurin riggar væl á hesum vegginum
 6
 
 (háttarsögn með nafnhætti: byrja)
 hjálparsagnorð undan navnhátti, byrja
 það fór að rigna
 
 tað fór at regna
 mér var farið að leiðast
 
 eg var farin at keða meg
 hundurinn fór að gelta
 
 hundurin fór at goyggja
 7
 
 (háttarsögn með lýsingarhætti nútíðar, um framvindu)
 háttarsagnorð undan nútíðar (fyrra) lýsingarhátti: um broyting, verða, gerast
 veðrið fer hlýnandi
 
 tað verður lýggjari
 sjúklingnum fór smám saman batnandi
 
 nú gerst lýggjari í veðrinum, sjúklingurin batnaði so líðandi
 8
 
 (í samböndum blótsyrða)
 fara,   ( ) (í eiðum)
 fari það kolað
 
 forkolað eisini
 fari <hún> norður og niður
 
 fari <hon> niður og norður
 fari <hann> til fjandans
 
 bið <hann> fara til helvitis
 9
 
 fara + að
 
 a
 
 fara <svona> að <þessu>
 
 gera <hetta> <soleiðis>, bera <soleiðis> at við <hesum>
 hvernig fer maður að því að skipta um dekk?
 
 hvussu skiftir tú dekk?
 þú fórst ekki rétt að þessu
 
 tú gjørdi hatta skeivt
 b
 
 fara vel að <honum>
 
 fara væl við <honum>
 c
 
 fara að <reglunum>
 
 fara eftir <reglunum>
 10
 
 fara + aftur
 
 subjekt: hvørjumfall
 <öllu> fer aftur
 
 <alt> versnar
 hann segir að heiminum fari stöðugt aftur
 
 hann heldur heimin fara meira og meira av lagi
 <henni> fer aftur
 
 <hon> livir alt verri
 11
 
 fara + á
 
 a
 
 það fer vel á <þessu>
 
 <hetta> hóskar væl
 það fer vel á því að hafa rauðvín með matnum
 
 tað hóskar væl at hava reyðvín aftur við matinum
 b
 
 fara á hausinn/höfuðið
 
 fara á heysin
 12
 
 fara + á bak við
 
 fara á bak við <hana>
 
 gera okkurt upp á bakið á <henni>
 13
 
 fara + á mis við
 
 fara á mis við <menntun>
 
 ikki fáa høvi at <útbúgva seg>
 14
 
 fara + eftir
 
 fara eftir <reglunum>
 
 fara eftir <reglunum>, halda <reglurnar>
 hún fór alveg eftir leiðbeiningunum
 
 hon fór eftir leiðbeiningini í einum og øllum, hon fylgdi leiðbeiningini gjølla
 15
 
 fara + fjarri
 
 subjekt: hvørjumfall
 <þessu> fer fjarri
 
 <tað> er langt burturífrá
 því fer fjarri að við höfum gert eitthvað ólöglegt
 
 vit hava langt burturífrá gjørt nakað ólógligt
 16
 
 fara + fram
 
 a
 
 subjekt: hvørjumfall
 <nemandanum> fer fram
 
 <næmingurin> tekur seg fram
 skólanum hefur farið fram í alþjóðlegum samanburði
 
 skúlin hevur tikið seg fram í altjóða samanburði
 b
 
 <útskriftin> fer fram <í stóra salnum>
 
 <próvhandanin> fer fram <í stóra salinum>
 c
 
 meðan þessu fór fram
 
 meðan hetta hendi
 17
 
 fara + fram á
 
 fara fram á <kauphækkun>
 
 krevja <lønarhækking>
 18
 
 fara + fram hjá
 
 <þetta> fer fram hjá <honum>
 
 <hann> fær <tað> ikki við, hann <gáar> ikki um <tað>
 það fór alveg fram hjá mér hvaða dag hann nefndi
 
 eg fekk als ikki við hvønn dag hann nevndi
 það hefur vart farið fram hjá neinum að jólin nálgast
 
 flest munnu helst hava givið sær far um at jólini nærkast
 19
 
 fara + fram úr
 
 a
 
 fara fram úr (bílnum)
 
 yvirhála (bilin)
 það er bannað að fara fram úr hérna
 
 tað bannað at yvirhála her
 b
 
 <þetta> fer fram úr <mínum> björtustu vonum
 
 <hetta> er meira enn <eg> nakrantíð tordi at vóna
 20
 
 fara + frá
 
 a
 
 fara frá
 
 flyta seg, førka seg
 geturðu farið frá, ég þarf að komast inn
 
 kanst tú ikki flyta teg, so eg sleppi inn
 b
 
 fara frá <henni>
 
 fara frá <henni>
 21
 
 fara + fyrir
 
 a
 
 fara fyrir <hópnum>
 
 leiða, standa á odda fyri
 reyndasti maðurinn fór fyrir leiðangrinum
 
 royndasti maðurin stóð á odda fyri hesi rannsóknarferðini
 b
 
 það fer <mikið> fyrir <ísskápnum>
 
 <køliskápið> tekur <nógv> pláss
 það fer <lítið> fyrir <vilja til sátta>
 
 <viljin til semju> er lítil sum eingin
 c
 
 það fór illa fyrir <henni>
 22
 
 fara + hjá
 
 a
 
 fara hjá sér
 
 smæðast, verða foyur
 hún fór hjá sér þegar hann horfði á hana
 
 hon varð foy, tá ið hann hugdi upp á hana
 b
 
 það fer ekki hjá <þessu>
 
 <tað> umberst ikki
 það fór ekki hjá því að sagan bærist út
 
 tað umbarst ikki at hetta spurdist
 23
 
 fara + í
 
 a
 
 fara í <peysu>
 
 fara í <troyggju>
 farðu nú í skóna, við ætlum út
 
 lat teg í skógvarnar, vit fara út
 b
 
 fara í vinnuna
 
 fara til arbeiðis
 fara í <samkvæmi>
 
 fara í <veitslu>
 c
 
 það fer <mikill tími> í <þetta>
 
 <hetta> tekur <langa tíð>
 allur dagurinn fór í að gera hreint
 
 allur dagurin fór til at gera reint
 d
 
 <þessi hávaði> fer í mig
 
 <hesin gangurin> nervar meg
 <maturinn> fer <vel> í mig
 
 <maturin> gagnast <mær væl>
 24
 
 fara + í kringum
 
 fara í kringum <lögin>
 
 fara uttan um <lógina>
 25
 
 fara + í sundur
 
 <bandið> fer í sundur
 
 <bandið> slitnar
 26
 
 fara + með
 
 a
 
 fara illa með <bílinn>
 
 fara illa við <bilinum>
 fara vel með <hjólið>
 
 ansa væl eftir <súkluni>
 b
 
 fara með heilsuna
 
 spilla heilsuna
 hann fer með heilsuna ef hann heldur áfram að drekka
 
 hann spillir sær heilsuna, heldur hann fram at drekka
 c
 
 fara með <hana> <þangað>
 
 fara við <henni> <hagar>
 hann fór með börnin í dýragarðinn
 
 hann fór í djóragarðin við børnunum
 ég ætla að fara með stólinn til bróður míns
 
 eg fór til beiggja mín við stólinum
 d
 
 fara með <henni> <þangað>
 
 fara saman við <henni> <hagar>
 viltu fara með mér á listasafnið?
 
 kemur tú við mær á listasavnið?
 e
 
 fara með <kvæðið>
 
 lesa <eina yrking> upp
 f
 
 fara með <umboð ráðherra>
 
 umboða <ráðharran>
 g
 
 þarna fórstu með það
 
 nú leypst tú framav
 27
 
 fara + ofan af
 
 fara ekki ofan af <skoðun sinni>
 
 víkja ikki frá <áskoðan síni>
 28
 
 fara + saman
 
 a
 
 <þetta tvennt> fer <vel> saman
 
 <hesi bæði> hóska <væl> saman
 húsgögnin í stofunni fara einstaklega vel saman
 
 møblarnir í stovuni hóska ógvuliga væl saman
 akstur og áfengi fer ekki saman
 
 koyring og alkohol hóska ikki saman
 b
 
 <þetta tvennt> fer saman
 
 vændi og fíkniefni fara oft saman
 
 skøkjulevnaður og rúsevni fylgjast ofta
 29
 
 fara + um
 
 a
 
 fara um <veginn>
 
 fara eftir <vegnum>, taka leiðina eftir <vegnum>
 fjölmargir ferðamenn fara um þjóðgarðinn
 
 nógv ferðafólk vitja tjóðgarðin, nógv ferðafólk fer um tjóðgarðin
 b
 
 fara um koll
 
 fara um koll, koppa, hvølvast
 blómavasinn fór um koll
 
 vasin fór um koll
 c
 
 það fer <vel> um <mig>
 
 <eg> havi tað <gott>
 það fór vel um okkur á hótelinu
 
 vit høvdu tað gott á hotellinum
 d
 
 það fer um <mig>
 
 eg fái kuldakrop, eg skjálvtri
 30
 
 fara + utan
 
 fara uttanlands
 31
 
 fara + úr
 
 fara úr
 
 fara úr (klæðunum, skónum), lata seg úr
 fara úr <peysunni>
 
 fara úr <troyggjuni>, lata seg úr <troyggjuni>
 gestir eru beðnir að fara úr skónum
 
 gestir verða bidnir um at fara úr skónum
 32
 
 fara + út
 
 a
 
 fara út
 
 fara uttanlands
 b
 
 fara út að borða
 
 fara út at eta
 fara út að skemmta sér
 
 fara í býin (eitt kvøld)
 33
 
 fara + út í
 
 a
 
 fara út í <verslunarrekstur>
 
 fara at <handla>
 b
 
 fara út í <smáatriði>
 
 fara út í <smálutir>
 það er ekki tími til að fara út í einstök atriði samningsins
 34
 
 fara + út úr
 
 fara <vel> út úr <viðskiptunum>
 
 gera <ein góðan handil>, fáa vinning burtur úr <handlinum>
 mörg fyrirtæki fóru illa út úr lántökum sínum
 
 nógvar fyritøkur komu illa fyri av lánum sínum
 35
 
 fara + við
 
 <skórnir> fara <vel> við <buxurnar>
 
 <skógvarnir> og <buksurnar> hóska <væl> saman
 36
 
 fara + yfir
 
 fara yfir <verkefnin>
 
 rætta <uppgávurnar>
 það þarf að fara aftur yfir útreikningana
 
 neyðugt er at ganga ígjøgnum útrokningarnar aftur
 37
 
 fara + yfir í
 
 fara yfir í <heilsufæði>
 
 skifta til <heilsukost>
 38
 
 fara + yfir um
 
 fara yfir um
 
 verða óður í høvdinum, gerast svakur, verða klikkaður
 farast, v
 farinn, adj
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík