ISLEX - orðabókin
Stofnun Árna Magnússonar í íslendskum vísindum
vel orðabók:
gefa s info
 
framburður
 bending
 1
 
 (gefa gjöf)
 ávirki: hvørjumfall + hvønnfall
 geva
 hann gaf henni hring
 
 hann gav henni ein ring
 þau gáfu afmælisbarninu góða gjöf
 
 tey góvu føðingardagsbarninum eina fína gávu
 mér var gefin þessi bók
 
 eg fekk hesa bókina til gávis
 henni voru gefnir leðurhanskar
 
 hon fekk einar leðurhandskar
 2
 
 (veita)
 ávirki: hvørjumfall + hvønnfall
 geva, veita
 hann gaf mér leyfi til að skreppa frá
 
 hann gav mær loyvi at fara út eina løtu
 þeir gefa okkur kost á að andmæla
 
 teir geva okkum ein møguleika at mótmæla
 vinnustaðurinn gefur frí í dag
 
 arbeiðsplássið letur starvsfólkið fáa frí í dag
 föngunum var gefið frelsi
 
 fangarnir fingu frælsi sítt (aftur)
 3
 
 (gefa mat)
 ávirki: hvørjumfall + hvønnfall
 geva (mat, fóður), bjóða, borðreiða, veita (blíðskap)
 ég þarf að gefa kettinum
 
 eg noyðist at geva kettuni
 hann gaf gestinum að borða
 
 hann gav gestinum at eta
 hún gaf börnunum súpu og brauð
 
 hon gav børnunum suppu og breyð
 gestunum var gefið vín og snittur
 
 gestirnir fingu vín og snittur
 4
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa sig
 
 geva seg, signa
 gamla brúin gaf sig undan vörubílnum
 
 tann gamla brúgvin signaði undir lastbilinum
 vatnsrör gaf sig í frostinu
 
 eitt vatnrør brast í frostinum
 þessir skór eru farnir að gefa sig
 
 hesir skógvarnir eru farnir at slítast
 5
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa sig á vald <tilfinningunum>
 
 geva seg yvir til <kenslurnar>, lata <kenslurnar> fáa tamarhald á sær
 6
 
 ávirki: hvørjumfall
 gefa sér <þetta>
 
 geva sær sum fyritreyt, seta fyri
 gefum okkur að allir jöklar á landinu bráðni, hvað verður þá?
 
 set nú fyri at allir jøklarnir í landinum bráðna, hvat hendir tá?
 7
 
 það gefur <góðan byr>
 
 tað er <góður> byrur
 það gefur á bátinn
 
 tað brýtur yvir bátin, tað slettir inn í bátin
 8
 
 gefa + að
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa sig að <þessu>
 
 fara upp í <hetta>, fáast við <hetta> (av eldhuga)
 hún hefur gefið sig alveg að góðgerðarmálum
 
 hon fæst burturav við vælgerðarmál
 9
 
 gefa + af
 
 <jörðin> gefur <lítið> af sér
 
 <garðurin> gevur <lítið> av sær
 10
 
 gefa + á
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa sig á tal við <hana>
 
 geva seg í tos við <hana>, fara at tosa við <hana>
 ég gaf mig á tal við lögregluþjón
 
 eg gav meg í tos við ein løgreglumann
 11
 
 gefa + eftir
 
 gefa eftir
 
 1
 
 (slaka á e-u)
 geva eftir, slaka, boyggja seg
 launþegar ætla ekkert að gefa eftir í samningunum
 
 løntakararnir ætla ikki at slaka í samráðingunum
 2
 
 (teygjast)
 toyggjast, geva seg út, togna, isa, víðkast
 buxurnar eru þröngar en efnið gefur vel eftir
 
 buksurnar eru trongar, men toyið er toyggiligt
 gefa <honum> <ekkert> eftir
 
 ávirki: hvørjumfall
 <ikki> vera aftari enn <hann>
 hún er góð í skák en hann gefur henni ekkert eftir
 
 hon er ein góður telvari, men hann er ikki lakari enn hon
 ódýru þvottavélarnar gáfu þeim dýru lítið eftir í könnunum
 
 tær bíligu vaskimaskinurnar roynast einki verri enn tær dýru í kanningum
 12
 
 gefa + fram
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa sig fram
 
 geva seg til kennar, koma fram, melda seg, geva seg upp
 tvö vitni að árekstrinum hafa gefið sig fram
 
 tvey vitni til bilvanlukkuna hava givið seg til kennar
 þjófurinn gaf sig fram við lögregluna
 
 tjóvurin gav seg upp til løgregluna
 13
 
 gefa + frá
 
 gefa frá sér <lykt>
 
 geva frá sær
 blómin gefa frá sér sæta angan
 
 blómurnar geva søtan anga frá sær
 hvalir geta gefið frá sér hátt hljóð
 
 hvalir kunnu geva hart ljóð frá sær
 gefa frá sér <verkefnið>
 
 lata <arbeiði> frá sær, siga <arbeiði> frá sær
 14
 
 gefa + fyrir
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa <mikið> fyrir <hestinn>
 
 geva <nógv> fyri <hestin>
 hvað gáfuð þið fyrir þennan bíl?
 
 hvussu nógv góvu tit fyri hendan bilin
 gefa <ekki mikið> fyrir <orð hans>
 
 geva <ikki nógv> fyri <tað, hann sigur>, leggja <ikki nógv> í <hvat, hann sigur>
 15
 
 gefa + inn
 
 ávirki: hvørjumfall + hvønnfall
 gefa <henni> inn lyf
 
 geva <henni> heilivág
 16
 
 gefa + í
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa í
 
 økja ferðina, traðka á spitaran
 hún gaf í þegar þorpið var að baki
 
 hon traðkaði á spitaran, táið hon kom útum bygdina
 gefa sig í <þetta>
 
 geva seg í holt við <hetta>
 17
 
 gefa + saman
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa <þau> saman
 
 víga <tey>, gifta <tey>
 þau voru gefin saman í lítilli kirkju
 
 tey vórðu vígd í eini lítlari kirkju
 18
 
 gefa + til baka
 
 ávirki: hvørjumfall + hvønnfall
 gefa <honum> <smápeninga> til baka
 
 geva <honum> <smápengar> aftur
 búðarkonan gaf mér of lítið til baka
 
 handilsgentan gav mær ov lítið aftur
 19
 
 gefa + upp
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa <þetta> upp
 
 uppeva <hetta>, greiða frá <hesum>, siga frá <hesum>
 maðurinn sem hringdi gaf ekki upp rétt nafn
 
 maðurin, sum ringdi, gav ikki rætt navn upp
 hún vill ekki gefa upp aldur sinn
 
 hon vil ikki siga sín aldur
 gefa upp <tekjur sínar>
 
 upplýsa <inntøkur sínar>
 20
 
 gefa + út
 
 ávirki: hvønnfall
 gefa út <bækur>
 
 geva <bøkur> út
 bókin er gefin út í stóru upplagi
 
 bókin er givin út í stórum upplagi
 gefast, v
 gefinn, adj
 uppgefinn, adj
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík