ISLEX - orðabókin
Stofnun Árna Magnússonar í íslendskum vísindum
vel orðabók:
koma s info
 
framburður
 bending
 1
 
 (koma til staðar)
 koma
 lestin kemur eftir nokkrar mínútur
 
 tokið kemur um nakrar minuttir
 ég kom heim klukkan átta
 
 eg kom heim klokkan átta
 gerið svo vel að koma inn
 
 ger so væl og kom inn
 hún kom gangandi í vinnuna
 
 hon kom gangandi til arbeiðis
 komdu hingað kisa mín
 
 kisk, kisk, kom her
 hann kemur aldrei of seint
 
 hann er aldri ov seinur
 2
 
 (flytja, færa)
 ávirki: hvørjumfall
 fáa, ragga, bera
 það þarf að koma lyklunum til hennar
 
 vit mugu fáa lyklarnar til hennara
 nú þarf að koma verkefninu af stað
 
 nú mugu vit fáa gongd á verkætlanina
 koma sér <í skólann>
 
 ragga sær <í skúla>
 við skulum fara að koma okkur heim
 
 lat okkum ragga okkum til húsa
 koma <þessu> til skila
 
 bera boðini
 3
 
 (hafna)
 koma
 boltinn kom beint í rúðuna
 
 bólturin kom beint í rútin
 4
 
 (byrja)
 fara
 það er kominn morgunn
 
 nú er morgnað
 það var komin rigning
 
 tað var farið at regna
 5
 
 ávirki: hvørjumfall
 <þetta> kemur sér vel/illa
 
 <hetta> kemur væl við/<hetta> hóvar illa
 nú kom sér vel að vera með farsíma
 
 nú kom fartelefonin væl við
 hanskarnir koma sér vel við garðyrkjuna
 
 handskarnir komu væl við í urtagarðinum
 koma sér vel við <hana>
 
 gera seg mjúkan fyri <henni>
 6
 
 koma + að
 
 a
 
 koma að honum <þar>
 
 koma fram á hann <harbeint>
 hann kom að henni í rúminu með öðrum manni
 
 hann kom fram á hana í song við einum øðrum
 b
 
 koma að <málinu>
 
 vera uppi í <málinum>
 stjórnarandstaðan hefur einnig komið að gerð frumvarpsins
 
 andstøðan hevur eisini verið uppi í lógaruppskotinum
 koma að <þessu>
 
 koma inn á <hetta>
 ég kem að þessu síðar í erindinu
 
 eg komi inn á tað seinni í fyrilestrinum
 c
 
 koma sér að <þessu>
 
 fáa <hetta> upp í lag
 ég kom mér ekki að því að vaska upp
 
 eg fái ikki upp í lag at vaska upp
 koma sér að verki
 
 fara til verka
 d
 
 koma <þessu> að
 
 ávirki: hvørjumfall
 gera vart við <hetta>
 ég vil gjarnan koma því að að leikritið er ekki bara fyrir börn
 
 eg vil gjarna gera vart við, at sjónleikurin er ikki bert til børn
 e
 
 koma langt að
 
 koma av longum vegi
 f
 
 röðin er komin að <henni>
 
 <hon> eigur tørn
 það kemur að <henni>
 
 næstu ferð verður tað <hennara> túrur
 það er komið að þér að búa til kaffið
 
 tað er tín túrur at gera kaffi
 það kemur að <þessu>
 
 <tað> man fara at verða
 bráðum kemur að því að þakið verður málað
 
 skjótt man takið eiga tørn at verða málað
 7
 
 koma + af
 
 ávirki: hvørjumfall
 a
 
 koma <verkinu> af
 
 fáa <arbeiðið> frá hondini
 b
 
 koma <verkefninu> af stað
 
 fáa gongd á <verkætlanina>
 koma af stað <illindum>
 
 vera atvoldin til <ósemju>
 8
 
 koma + á
 
 a
 
 koma á <reglulegum fundum>
 
 ávirki: hvørjumfall
 fáa <fastar fundir> í lag
 reynt hefur verið að koma á jafnrétti kynjanna
 
 roynd hevur verið gjørd at fáa javnstøðu í lag
 b
 
 ávirki: hvørjumfall
 fáa til vega, stovnseta
 koma á fót <nýrri starfsemi>
 
 fáa <nýtt virksemi> til vega
 koma á stofn <skóla>
 
 stovnseta <ein skúla>
 koma <fyrirtækinu> á laggirnar
 
 fáa <fyritøkuna> á glið
 c
 
 það kom á hana
 
 hon varð illa við
 9
 
 koma + á móts við
 
 koma á móts við <þá>
 
 eftirlíka <teimum>
 göngustígum hefur verið fjölgað til að koma á móts við útivistarfólk
 
 fleiri gøtur eru lagdar at eftilíka teimum, ið ganga í haganum
 10
 
 koma + fram
 
 a
 
 koma fram
 
 leika, spæla, koma fram
 margar frægar hljómsveitir komu fram á tónleikunum
 
 fleiri kendir bólkar spældu á tónleikaframførsluni
 b
 
 koma fram
 
 koma afturíaftur
 stúlkan sem hvarf er komin fram
 
 gentan, sum hvarv, er afturíafturkomin
 c
 
 <spádómurinn> kemur fram
 
 <spádómurin> gekk út
 d
 
 <gallinn> kemur fram
 
 <brekið> kemur til sjóndar
 e
 
 <þetta> kemur fram <í skýrslunni>
 
 <hetta> kemur fram í <frágreiðingini
 f
 
 koma <vel> fram við <hana>
 
 vera <fittur> við <hana>
 forstjórinn hefur alltaf komið vel fram við starfsfólkið
 
 stjórin hevur altíð verið fittur við starvsfólkið
 11
 
 koma + frá
 
 a
 
 koma <verkinu> frá
 
 fáa <arbeiðið> frá hondini
 b
 
 koma <ráðherranum> frá
 
 fáa <ráðharran> frá
 12
 
 koma + fyrir
 
 a
 
 <þetta> kemur fyrir
 
 <tað> kemur fyri, <tað> hendir
 af hverju er sjúkrabíll hér, hvað kom fyrir?
 
 hvat hendi, hví er sjúkrabilurin her?
 <þetta> kemur fyrir <hana>
 
 <hon> hevur <tað> fyri
 það kemur stundum fyrir mig að gleyma lyklunum
 
 onkuntíð verður mær fyri at gloyma lyklarnar
 b
 
 koma <dótinu> fyrir
 
 fáa pláss til <tingini>
 hann átti erfitt með að koma hjólinu sínu fyrir á gangstéttinni
 
 hann hevði trupult við at finna pláss til súkkluna á gongubreytini
 c
 
 koma sér fyrir
 
 innrætta seg
 hún er að koma sér fyrir í nýju íbúðinni
 
 hon er við at innrætta seg í tí nýggju íbúðini
 d
 
 koma <vel> fyrir
 
 vera <væl> dámdur
 nýi ráðherrann kemur ekkert illa fyrir
 
 tann nýggi ráðarrin er ikki illa dámdur
 e
 
 <orðið> kemur fyrir
 
 <orðið> kemur fyri
 starfsheitið kemur fyrst fyrir á 18. öld
 
 starvsheitið kemur fyrstu ferð fyri í 18. øld
 f
 
 koma <henni> ekki fyrir sig
 
 ikki koma á hvør <hon> er
 ég kem því ekki fyrir mig hvað hann heitir
 
 eg komi ikki á navnið á honum
 13
 
 koma + heim
 
 <þetta> kemur heim við <útreikningana>
 
 <hetta> samsvarar við <útrokningarnar>
 uppgötvanir fornleifafræðinga koma heim við fornar sagnir
 
 uppdagingarnar hjá fornfrøðingunum samsvaraðu væl við fornar sagnir
 <þetta> kemur heim og saman við <það>
 
 <hetta> er í samsvari við <tað>
 lýsingar vitna komu heim og saman við útlit þjófsins
 
 lýsingarnar hjá vitnunum samsvara væl við útsjóndina hjá tjóvinum
 14
 
 koma + inn
 
 kom inn!
 
 gakk innar!
 koma <þessu> inn hjá <henni>
 
 fáa <hana> at skilja <tað>
 15
 
 koma + inn á
 
 koma inn á <þetta>
 
 umrøða <hetta>
 ráðherrann kom inn á umhverfismál í ræðu sinni
 
 ráðharrin umrøddi umhvørvisspurningar í røðuni
 16
 
 koma + í
 
 ávirki: hvørjumfall
 a
 
 koma <honum> í <vanda>
 
 koma <honum> <tvørt> fyri
 þau hafa komið sér í miklar skuldir
 
 tey hava sett seg í stóra skuld
 b
 
 koma <starfseminni> í gang
 
 fáa <virksemið> í gongd
 17
 
 koma + í kring
 
 koma <þessu> í kring
 
 bera <so> í bandi
 hann kom því í kring að þeim yrði boðið í veisluna
 
 hann bar so í bandi, at tey vórðu bjóðað í veitsluna
 18
 
 koma + með
 
 a
 
 koma með (honum)
 
 koma við <honum>
 hún ætlar að koma með mér í leikhúsið
 
 hon ætlar at koma við mær til sjónleik
 ég ætla í gönguferð, kemur þú með?
 
 eg fari út at ganga, kemur tú við?
 b
 
 koma með <bókina>
 
 koma við <bókini>
 allir gestirnir komu með eitthvert snarl
 
 allir gesirnir komu við onkrum smávegis til matna
 c
 
 koma með <tillögu>
 
 koma við einum <uppskoti>
 einn fundarmanna kom með góða hugmynd
 
 eitt av fundarfókunum kom við einum góðum hugskoti
 19
 
 koma + niður á
 
 a
 
 <sparnaðaraðgerðirnar> koma niður á <fötluðum>
 
 <skerjingarnar> koma illa við hjá <teimum brekaðu>
 b
 
 koma sér niður á <góða lausn>
 
 koma ásamt um <eina góða loysn>
 20
 
 koma + nærri
 
 koma nærri <deilunni>
 
 vera uppi í <ósemjuni>
 21
 
 koma + saman
 
 a
 
 <nemendur> koma saman
 
 <næmingarnir> koma saman
 læknar spítalans komu saman til fundar
 
 sjúkarhúslæknarnir komu saman at fundast
 fjöldi manns var saman kominn í miðbænum
 
 hópin av fólki kom saman í miðbýnum
 b
 
 koma sér saman um <skipulagið>
 
 ávirki: hvørjumfall
 semjast um <skipanina>
 nemendurnir gátu ekki komið sér saman um skemmtidagskrána
 
 næmingarnir kundu ikki semjast um undirhaldið
 c
 
 <þeim> kemur <vel> saman
 
 subjekt: hvørjumfall
 <tey> sita <væl> um sátt
 bræðrunum tveimur hefur alltaf komið illa saman
 
 brøðurnir báðir hava aldri sitið væl um sátt
 d
 
 koma saman <ræðu>
 
 skriva <røðu>
 22
 
 koma + til
 
 a
 
 <verðhækkunin> kemur til af <þessu>
 
 <príshækkingin> kemst av <hesum>
 hvað kemur til?
 
 hvat er á vási?
 hvað kemur til að hann er orðinn svona hógvær?
 
 hvat er á vási, nú hann er vorðin so lítillátin?
 b
 
 koma til
 
 koma fyri seg
 gróðurinn er allur að koma til eftir veturinn
 
 gróðurin er um at koma fyri seg eftir veturin
 c
 
 koma til
 
 verða stovnaður
 hún hefur kosið flokkinn eftir að hann kom til
 
 hon hevur valt flokkin frá fyrsta degi
 koma til sögunnar
 
 verða vanligt
 skrifað var á skinn áður en pappír kom til sögunnar
 
 skrivað varð á skinn, áðrenn pappír varð vanligt
 d
 
 koma til með að <iðrast þessa>
 
 fara at <angra hetta>
 við komum til með að bjóða upp á hvalaskoðun í sumar
 
 vit fara at bjóða upp á túrar at hyggja eftir hvali í summar
 e
 
 þykja/finnast <mikið> til koma
 
 halda <nógv> um
 þau skoðuðu safnið en fannst heldur lítið til koma
 
 tey vóru á savninum, men hildu ikki nógv um tað
 f
 
 það kemur til <átaka>
 
 tað verður <farið til hendurs>
 það kom til slagsmála fyrir utan krána
 
 fólk fóru til hendurs uttan fyri vertshúsið
 23
 
 koma + til móts við
 
 koma til móts við <hana>
 
 eftirlíka <henni>
 reynt er að koma til móts við kröfur neytenda
 
 roynt verður at eftirlíka kravinum hjá næmingunum
 24
 
 koma + undan
 
 ávirki: hvørjumfall
 a
 
 koma <peningunum> undan
 
 gera <fíggjar>undandrátt
 b
 
 koma sér undan <verkinu>
 
 sleppa sær undan <arbeiðinum>
 ráðherrann kom sér undan því að svara spurningunni
 
 ráðharrin slapp sær undan at svara spurningunum
 25
 
 koma + upp
 
 a
 
 sólin/tunglið kemur upp
 
 sólin/mánin kemur upp
 b
 
 <krókusarnir> koma upp
 
 <krokusanir> koma undan
 c
 
 koma sér upp <vinnustofu>
 
 fáa <eitt arbeiðsrúm> til vega
 íbúar héraðsins hafa komið sér upp félagsheimili
 
 íbúgvararnir hava fingið eini felagshús til vega
 d
 
 það kemur upp <ný staða>
 
 <nýggj støða> tekur seg upp
 við hringjum í húsvörðinn ef eitthvert vandamál kemur upp
 
 vit ringja til húsavørðin, um ein trupulleiki tekur seg upp
 26
 
 koma + upp á
 
 það kemur <ekkert> upp á
 
 <einki> verður áfatt
 kom nokkuð upp á meðan ég var í burtu?
 
 var nakað áfatt, meðan eg var burtur?
 27
 
 koma + upp um
 
 koma upp um <þjófinn>
 
 avdúka <tjóvin>
 28
 
 koma + út
 
 a
 
 <bókin> kemur út
 
 <bókin> kemur út
 b
 
 <þetta> kemur <einkennilega> út
 
 <hetta> er <løgið> á at líta
 ljósmyndin kom vel út á prenti
 
 ljósmyndin riggaði væl prentað
 29
 
 koma + út úr
 
 <verslunin> kemur <vel> út úr <könnuninni>
 
 <handilin> klárar seg <væl> í <kanningini>
 30
 
 koma + við
 
 a
 
 koma við <þetta>
 
 nema við <hetta>
 það er bannað að koma við listaverkin
 
 tað er bannað at nema við listaverkini
 b
 
 koma við <þar>
 
 støkka inn á gólvið <harbeint>
 hún kom við í banka á leiðinni heim
 
 hon fór eitt rend í bankan á veg heim
 c
 
 <þetta> kemur <þér> ekki við
 
 <hetta> rakar ikki <teg>
 31
 
 koma + yfir
 
 a
 
 hvað kom yfir <hana>?
 
 hvat bagdi <henni>?
 ég veit ekki hvað kom yfir mig en ég byrjaði að æpa
 
 eg veit ikki hvat bagdi, men eg skar í gallróp
 b
 
 andinn kemur yfir <hana>
 
 andin kemur yvir <hana>
  
 koma í veg fyrir <innbrot>
 
 fyrirbyrgja <at brotið verður inn>
 komast, v
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík