ISLEX - orðabókin
Stofnun Árna Magnússonar í íslendskum vísindum
vel orðabók:
s info
 
framburður
 bending
 ávirki: hvørjumfall
 1
 
 (taka)
 røkka, fáa
 ég næ ekki því sem er í efstu hillunni
 
 eg røkki ikki tí sum liggur á ovastu hill
 hún náði ekki blettinum úr skyrtunni
 
 hon fekk ikki blettin úr skjúrtuni
 við náum strætó ef við hlaupum
 
 vit røkka bussinum um vit renna
 hann reyndi að drepa fluguna en náði henni ekki
 
 hann royndi at drepa fluguna men hann rakk henni ikki
 2
 
 (takast)
 klára (um tíð)
 hann náði ekki að klára verkefnið fyrir skólann
 
 hann kláraði ikki at gera skúlauppgávuna lidna
 3
 
 (öðlast)
 fáa, røkka
 ná árangri
 
 fáa gott úrslit
 ná bata / heilsu
 
 koma fyri seg
 ná markmiðinu
 
 røkka sínum máli
 ná tali af <honum>
 
 koma á tala við <hann>
 ná tökum á <vélinni>
 
 læra seg at handfara <maskinuna>
 4
 
 (spanna)
 ganga, røkka, vera
 vegurinn nær að fjallinu
 
 vegurin gongur heilt fram móti fjallinum
 eldhússkápurinn nær alveg upp í loft
 
 køksskápið røkkur heilt upp undir loftið
 hún nær bróður sínum í öxl
 
 hon røkkur upp á akslarnar á bróður sínum
 þessi smápeningar ná ekki 100 krónum
 
 hesir smápengarnir eru ikki so frægt sum hundrað krónur
 5
 
 (komast)
 koma, klára
 þau náðu heim fyrir myrkur
 
 tey kláraðu heim áðrenn tað varð myrkt
 ná langt
 
 røkka langt
 þessi ungi fiðluleikari á eftir að ná langt
 
 hesin ungi fiólleikarin fer at røkka langt
 6
 
 (standast próf)
 standa, klára
 allir nemendurnir náðu prófinu
 
 allir næmingarnir stóðu royndina
 7
 
 (nema)
 skilja, fáa fatur á
 ég náði ekki alveg nafninu á honum
 
 eg skilti ikki reiðiliga hvussu hann æt
 náðuð þið því sem fyrirlesarinn sagði?
 
 skiltu tit hvat ið fyrilestrarhaldarin segði?
 8
 
 ná sér
 
 batna, koma fyri seg
 ég verð heima meðan ég er að ná mér
 
 eg verði heima til eg eri komin fyri meg
 hún náði sér af kvefinu um síðir
 
 at enda slapp hon frá kríminum
 9
 
 ná + fram
 
 ná fram hefndum
 
 hevna seg
 ná fram <kröfum sínum>
 
 fáa <krøv síni> eftirlíkað
 10
 
 ná + í
 
 a
 
 ná í <blýant>
 
 fara eftir <einum blýanti>
 þeir náðu sér í kaffi í eldhúsið
 
 teir fingu fatur í kaffi í køkinum
 viltu ná fyrir mig í vatnsglas?
 
 kanst tú fara eftir einum vatnglasi fyri meg?
 b
 
 ná sér í <aðgöngumiða>
 
 útvega sær <atgongumerki>
 hvar gastu náð þér í svona flottan jakka?
 
 hvar hevur tú fingið fatur í so snøggum jakka?
 hann er búinn að ná sér í nýja kærustu
 
 hann hevur fingið sær nýggja unnustu
 c
 
 ná í <hana>
 
 fáa fatur á <henni>
 kennarinn var á fundi, ég náði ekki í hann
 
 lærarin var á fundi, eg fekk ikki fatur á honum
 11
 
 ná + í gegn
 
 <frumvarpið> nær í gegn
 
 <lógaruppskotið> verður samtykt
 12
 
 ná + niðri
 
 ná sér niðri á <henni>
 
 løna <henni> okkurt aftur
 13
 
 ná + saman
 
 <þeir> ná <vel> saman
 
 <tey> sampakka <væl>
 hún og nýi starfsmaðurinn náðu strax ágætlega saman
 
 hon og nýggja starvsfólkið fingu alt fyri eitt gott samstarv
 14
 
 ná + til
 
 a
 
 ná til <hans>
 
 fáa fatur á <honum>
 ég ætla að skamma hana ef ég næ til hennar
 
 eg ætli mær at deila hana fái eg fatur á henni
 b
 
 ná til <almennings>
 
 røkka út til <almenningin>
 kennarinn nær vel til nemendanna
 
 lærarin dugir væl at fáa samband við næmingarnar
 15
 
 ná + undir
 
 ná undir sig <héraðinu>
 
 leggja <økið> undir seg
 Napóleon náði undir sig Ítalíu
 
 Napoleon legði Italia undir seg
 16
 
 ná + upp
 
 a
 
 ná sér upp aftur
 
 koma fyri seg aftur
 b
 
 <vindurinn> nær sér upp
 
 hann trilkar <gulið>
 17
 
 ná + utan um
 
 ná utan um <vandamálið>
 
 fáa tamarhald á <trupulleikanum>
 18
 
 ná + yfir
 
 <kortið> nær yfir <bæði löndin>
 
 <kortið> fevnir um <bæði londini>
 bókmenntasagan nær yfir hundrað ára tímabil
 
 bókmentasøgan fevnir um eitt hundrað ára tíðarskeið
 nást, v
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík