|
framburður |
| beyging |
| 1 |
|
| (stjórna) | | ávirki: hvørjumfall | | gera av, ráða (fyri) | | forstjórinn ræður öllu í fyrirtækinu | |
| stjórin tekur allar avgerðir í fyritøkuni |
| | ég ræð vinnutíma mínum | |
| eg ráði fyri, hvussu eg arbeiði |
| | þú mátt ráða hvað verður í matinn | |
| tú ræður, hvat vit hava til døgurða |
| | við ráðum ekki veðrinu | |
| vit ráða ikki fyri veðrinum |
| | ráða engu um <þetta> | |
| einki hava at siga í <hesum sambandi> | | gjaldkerinn ræður engu um starfsemi bankans | |
| kassameistarin hevur einki at siga í sambandi við virksemið í bankanum |
|
| | ráða ferðinni | |
| ráða fyri | | hann lét hestinn ráða ferðinni | |
| hann læt hestin ráða fyri |
|
| | ráða lögum og lofum | |
| hava fult ræði | | herforingjar ráða lögum og lofum í landinu | |
| herforingjarnir hava fult ræði í landinum |
|
| | ráða ríkjum | |
| ráða fyri borgum | | konungurinn réð ríkjum í Noregi | |
| kongur ráddi fyri borgum í Noregi |
|
| | ráða úrslitum | |
| vera avgerandi | | við keyptum hornsófann, liturinn á honum réð úrslitum | |
| vit keyptu hornasofuna, liturin var avgerandi |
|
| | þú rétt ræður því | |
| tú skalt bara vága tær | | þú rétt ræður hvort þú segir frá þessu! | |
| tú skalt bara vága tær at siga frá hesum! |
|
|
|
| 2 |
|
| (ráðleggja) | | ávirki: hvørjumfall | | ráða | | ég réð honum að fara til læknis | |
| eg ráddi honum at fara til lækna |
| | ráða <honum> frá <þessu> | |
| ráða <honum> frá <hesum> | | hann ræður mér frá að fara í langa sjóferð | |
| hann ráddi mær frá at fara ein langan túr til sjós |
|
|
|
| 3 |
|
| (ráða til starfa) | | ávirki: hvønnfall | | seta í starv | | skólinn ætlar að ráða fjóra nýja kennara | |
| skúlin fer at seta fýra nýggjar lærarar í starv |
| | hún réð sig sem þernu hjá drottningunni | |
| hon fekk arbeiði sum tænastugenta hjá drotningini |
| | ráða <hana> í vinnu | |
| seta <hana> í starv |
| | ráða <fólk> til starfa | |
| seta <fólk> í starv |
|
|
| 4 |
|
| (um þraut o.fl.) | | ávirki: hvønnfall | | loysa, ráða, týða | | hann gat ekki ráðið gátuna | |
| hann megnaði ikki at loysa gátuna |
| | hún ræður stundum drauma fyrir fólk | |
| hon ræður onkuntíð dreymar fyri fólk |
| | ráða í <skriftina> | |
| týða <skriftina> |
|
|
| 5 |
|
| ávirki: hvønnfall | | ráða <þetta> af <orðum hans> | |
| úrleiða <hetta> av <tí, hann segði> |
|
|
| 6 |
|
| ráða sér ekki | |
| ikki ráða sær | | börnin réðu sér ekki fyrir gleði | |
| børnini ráddu sær ikki fyri gleði |
|
|
|
| 7 |
|
| ráða + af | |
| ávirki: hvønnfall | | ráða <hann> af dögum | |
| taka <hann> av døgum | | forsetinn var ráðinn af dögum árið 1980 | |
| forsetin varð tikin av døgum í 1980 |
|
|
|
|
| 8 |
|
| ráða + fram úr | |
| ráða fram úr <erfiðleikunum> | |
| finna upp á ráð burtur úr <trupulleikunum> |
|
|
|
| 9 |
|
| ráða + fyrir | |
| ráða fyrir <landinu> | |
| ráða fyri <landinum> | | Spánverjar réðu fyrir miklum flota | |
| spaniólar ráddu fyri stórum flota |
|
|
|
|
| 10 |
|
| ráða + við | |
| ráða við <andstæðinginn> | |
| hava tamarhald á <andstøðinginum> | | hann ræður vel við hinn strákinn og er ekkert hræddur | |
| hann hevur tamarhald á hinum dronginum og er als ikki bangin |
|
| | ráða við <starfið> | |
| megna <arbeiðið> | | nemendurnir ráða ekki við svona erfið dæmi | |
| næmingarnir megna ikki so strævin stykki |
|
|
|
|
| 11 |
|
| ráða + yfir | |
| hafa yfir að ráða/ráða yfir <góðum tækjabúnaði> | |
| hava <góðan útbúnað> til taks | | hún ræður yfir miklum auðæfum sem aðalerfinginn | |
| sum høvuðsarvingi ræður hon yvir nógvum ríkidømi |
| | fyrirtækið ræður yfir frábæru starfsfólki | |
| fyritøkan hevur frálíkt starvsfólk |
|
|
|
|
| ráðast, v |
| ráðinn, adj |
| ráðandi, adj |