ISLEX - orðabókin
Stofnun Árna Magnússonar í íslendskum vísindum
vel orðabók:
slá s info
 
framburður
 bending
 ávirki: hvønnfall
 1
 
 (berja)
 sláa
 hún sló hann með flötum lófanum
 
 hon sló hann við flatari hond, hon gav honum ein undir vangan
 þeir slógu í borðið
 
 teir nevaðu í borðið
 ég sló til flugunnar
 
 eg sló eftir flugunum
 slá sér á lær
 
 klamsa seg á lærið
 slá <hana> kinnhest
 
 geva <henni> ein undir vangan
 slá <hann> utan undir
 
 geva <honum> ein undir vangan
 slá hörpu
 
 spæla hørpu
 2
 
 (gras)
 sláa
 hann slær garðinn í hverri viku
 
 hann slær grasið hvørja viku
 3
 
 (hjarta)
 sláa, duka
 hjartað sló ótt í brjósti hans
 
 hjartað dukaði ótt í bringuni á honum
 4
 
 (klukka)
 sláa
 klukkan slær tólf
 
 klokkan slær tólv
 klukkan sló fimm högg
 
 klokkan sló fimm sløg
 5
 
 (mynt)
 sláa, móta
 þarna voru koparpeningar slegnir
 
 har mótaðu tey myntir
 6
 
 slá lán
 
 lána, taka lán
 hún reyndi að slá lán hjá vini sínum
 
 hon royndi at lána pengar frá vini sínum
 7
 
 slá <þessu> föstu
 
 staðfesta hetta
 menn slá því föstu að týnda flugvélin hafi farist
 
 tað verður staðfest at flogfarið er niðurdottið
 8
 
 <þetta> slær mig
 
 <eg> varnist, tað rennur <mær> í huga
 það sló mig hvað hann var orðinn grannur
 
 eg varnaðist hvussu nógv hann var afturfarin
 9
 
 slá + að
 
 það slær að <honum>
 
 <hann> verður kaldur, <hann> fær krím
 10
 
 slá + af
 
 slá af <kröfum sínum>
 
 lora <í krøvum sínum>
 11
 
 slá + á
 
 <lyfið> slær á <verkinn>
 
 <heilivágurin> hjálpir móti <pínuni>
 12
 
 slá + fram
 
 slá <þessu> fram
 
 bera <hetta sjónarmið> fram uttan at hugsa seg um
 13
 
 slá + inn
 
 slá inn <textann>
 
 skriva tekstin inn
 allt bréfasafnið hefur nú verið slegið inn
 
 alt brævasavnið er nú innskrivað
 14
 
 slá + í
 
 það slær í <bardaga>
 
 <bardagi> brestur á
 það slær í brýnu (með þeim/milli þeirra)
 
 teir bresta saman
 15
 
 slá + í gegn
 
 slá í gegn
 
 gerast kendur
 svona tölvur slógu strax í gegn
 
 hetta telduslagið varð nógv selt alt fyri eitt
 skáldsagan sló í gegn í fyrra
 
 skaldsøgan gjørdist kend í fjør
 16
 
 slá + niður
 
 subjekt: hvørjumfall
 a
 
 <honum> slær niður
 
 <hann> fær afturstig
 b
 
 <eldingunni> slær niður
 
 <snarljósið> slær niður
 eldingu sló niður í tréð
 
 snarljósið sló niður í træið
 17
 
 slá + saman
 
 slá saman í <afmælisgjöf>
 
 sláa seg saman um <eina føðingardagsgávu>, savna inn til <eina føðingardagsgávu>
 við slógum saman í utanlandsferð handa henni
 
 vit savnaðu inn so hon skuldi sleppa eina uttanlandsferð
 18
 
 slá + til
 
 a
 
 slá til
 
 taka av
 hann ákvað að slá til og þiggja starfið
 
 hann avgjørdi at taka av og taka við starvinum
 b
 
 slá <hann> til riddara
 
 tilnevna <hann> riddara
 19
 
 slá + um
 
 a
 
 slá um sig með <montsögum>
 
 reypa
 b
 
 slá <hana> um <hundraðkall>
 
 lána <ein hundraðkrónuseðil> frá <henni>
 20
 
 slá + upp
 
 a
 
 slá upp <veislu>
 
 fáa <eina veitslu> í lag
 eftir tónleikana var slegið upp balli
 
 eftir framførsluna fingu tey eina veitslu í lag
 b
 
 slá upp <orði>
 
 sláa <eitt orð> upp
 c
 
 slá <þessu> upp í <grín>
 
 sláa <hetta> upp í glens, sláa <hetta> upp í látur
 21
 
 slá + út
 
 a
 
 það slær út / rafmagnið slær út / rafmagninu slær út
 
 streymurin fer
 b
 
 svitanum slær út á <honum>
 
 subjekt: hvørjumfall
 sveittin spríkir út um <hann>
 c
 
 slá út <hitt liðið>
 
 sláa <hitt liðið> út úr kappingini, senda <hitt liðið> úr kappingini
 d
 
 slá <hana> út af laginu
 
 fáa <hana> í villareiði
 22
 
 slá + út í fyrir
 
 það slær út í fyrir <honum>
 
 <hann> er ráðaleysur
 23
 
 slá + við
 
 slá <henni> við
 
 vera stinnari enn <hon>
 þessi bíll slær við öllum öðrum sem ég hef prófað
 
 hesin bilurin ber av øllum øðrum eg havi roynt
  
 slást, v
 sleginn, adj
 sláandi, adj/adv
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík