ISLEX - ordboka
Árni Magnússon-instituttet for islandske studier
velg ordbok:
ráða v info
 
uttale
 beyging
 1
 
 (stjórna)
 objekt: dativ
 bestemme
 forstjórinn ræður öllu í fyrirtækinu
 
 direktøren bestemmer alt i bedriften
 ég ræð vinnutíma mínum
 
 jeg bestemmer selv når jeg jobber
 þú mátt ráða hvað verður í matinn
 
 du får bestemme hva vi skal ha til middag
 við ráðum ekki veðrinu
 
 vi rår ikke over været
 ráða engu um <þetta>
 
 ikke rå over <det>
 gjaldkerinn ræður engu um starfsemi bankans
 
 kassereren rår ikke over bankdriften
 ráða ferðinni
 
 bestemme ferden
 hann lét hestinn ráða ferðinni
 
 han lot hesten bestemme ferden
 ráða lögum og lofum
 
 herske, styre
 herforingjar ráða lögum og lofum í landinu
 
 generalene sitter på makten i landet
 ráða ríkjum
 
 regjere, herske, styre
 konungurinn réð ríkjum í Noregi
 
 i Norge hersket kongen
 ráða úrslitum
 
 avgjøre, beslutte
 við keyptum hornsófann, liturinn á honum réð úrslitum
 
 vi kjøpte hjørnesofaen, fargen var utslagsgivende
 þú rétt ræður því
 
 du skulle bare våge
 þú rétt ræður hvort þú segir frá þessu!
 
 du skulle bare våge å fortelle det!
 2
 
 (ráðleggja)
 objekt: dativ
 , anbefale
 ég réð honum að fara til læknis
 
 jeg rådet ham til å gå til legen
 ráða <honum> frá <þessu>
 
 rå <ham> fra <det>
 hann ræður mér frá að fara í langa sjóferð
 
 han rår meg fra å dra på en lang seilas
 3
 
 (ráða til starfa)
 objekt: akkusativ
 ansette
 skólinn ætlar að ráða fjóra nýja kennara
 
 skolen kommer til å ansette fire nye lærere
 hún réð sig sem þernu hjá drottningunni
 
 hun ble ansatt som dronningens hoffdame
 ráða <hana> í vinnu
 
 ansette <henne>
 ráða <fólk> til starfa
 
 ansette <personale>
 4
 
 (um þraut o.fl.)
 objekt: akkusativ
 løse, tyde, finne svar
 hann gat ekki ráðið gátuna
 
 han kunne ikke løse gåten
 hún ræður stundum drauma fyrir fólk
 
 av og til tyder hun folks drømmer
 ráða í <skriftina>
 
 tyde <skriften>
 5
 
 objekt: akkusativ
 ráða <þetta> af <orðum hans>
 
 tolke <ordene hans> på <den måten>
 6
 
 ráða sér ekki
 
 ikke klare å beherske seg
 börnin réðu sér ekki fyrir gleði
 
 barna holdt på å gå ut av sitt gode skinn av glede
 7
 
 ráða + af
 
 objekt: akkusativ
 ráða <hann> af dögum
 
 ta <ham> av dage
 myrde <ham>
 forsetinn var ráðinn af dögum árið 1980
 
 presidenten ble myrdet i 1980
 8
 
 ráða + fram úr
 
 ráða fram úr <erfiðleikunum>
 
 finne en løsning på <problemene>
 9
 
 ráða + fyrir
 
 ráða fyrir <landinu>
 
 styre <landet>
 rå over <riket>
 Spánverjar réðu fyrir miklum flota
 
 spanjolene rådde over en stor flåte
 10
 
 ráða + við
 
 ráða við <andstæðinginn>
 
 holde styr på <motstanderen>
 hann ræður vel við hinn strákinn og er ekkert hræddur
 
 han takler fint den andre gutten og er overhodet ikke redd
 ráða við <starfið>
 
 mestre <jobben>
 nemendurnir ráða ekki við svona erfið dæmi
 
 elevene greier ikke så store regnestykker
 11
 
 ráða + yfir
 
 hafa yfir að ráða/ráða yfir <góðum tækjabúnaði>
 
 ha godt <teknisk utstyr> til rådighet
 hún ræður yfir miklum auðæfum sem aðalerfinginn
 
 som hovedarving disponerer hun over en stor formue
 fyrirtækið ræður yfir frábæru starfsfólki
 
 virksomheten har svært gode folk til rådighet
 ráðast, v
 ráðinn, adj
 ráðandi, adj
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík