ISLEX - ordboka
Árni Magnússon-instituttet for islandske studiar
vel ordbok:
alle
taka v info
 
uttale
 bøying
 1
 
 objekt: akkusativ
 tage
 ta
 ta
 ta (med handen)
 taka, tríva
 ottaa
 hann tók bókina af borðinu
 
 han tog bogen på bordet
 han fjernede bogen fra bordet
 han tok boka på bordet
 han tok boka på bordet
 han tog boken på bordet
 hann tók bókina av borðinum
 hän otti kirjan pöydältä
 taktu bíómiðann þinn
 
 tag din (biograf)billet
 ta kinobilletten din
 ta kinobilletten din
 ta din biobiljett
 tak atgongumerkið hjá tær
 ota elokuvalippusi
 2
 
 objekt: akkusativ
 pågribe
 anholde
 fange
 tage til fange
 ta
 fange
 gripe
 pågripe
 ta
 fanga
 gripa
 få tag i
 gripa
 ta
 taka, tríva, grípa, taka á hondum, handtaka
 ottaa kiinni
 lögreglan tók bankaræningjana
 
 politiet pågreb bankrøverne
 politiet pågrep bankranerne
 politiet greip bankranarane
 polisen grep bankrånarna
 løgreglan tók bankaránararnar
 poliisi otti pankkirosvot kiinni
 taka <hann> fastan
 
 pågribe <ham>
 anholde <ham>
 pågripe <ham>
 arrestere <ham>
 arrestera <han>
 ta fast <honom>
 gripa <honom>
 taka fastan, seta fastan
 ottaa <hänet> kiinni
 taka <hana> til fanga
 
 tage <hende> til fange
 ta <henne> til fange
 ta <henne> til fange
 ta <henne> till fånga
 taka <hana> til fanga
 ottaa <hänet> vangiksi, vangita <hänet>
 3
 
 tage
 ta
 ta
 ta (åstadkomma)
 taka
 ottaa
 taka mynd
 
 tage et billede
 ta bilde
 ta bilete
 ta kort
 taka mynd
 ottaa kuva
 taka afrit
 
 tage en kopi
 ta en kopi
 ta ein kopi
 ta en kopia
 taka avrit
 kopioida
 taka <sýni>
 
 tage <en prøve>, udtage <en prøve>
 ta <en prøve>
 ta <ein prøve>
 ta <prov>
 taka <sýni>, taka <roynd>
 ottaa näyte
 læknirinn tók blóðprufu úr sjúklingnum
 
 lægen tog en blodprøve på patienten
 legen tok en blodprøve av pasienten
 legen tok ein blodprøve av pasienten
 doktorn tog ett blodprov på patienten
 læknin tók eina blóðroynd av sjúklinginum
 lääkäri otti potilaalta verinäytteen
 taka dæmi
 
 tage et eksempel
 give et eksempel
 ta et eksempel
 ta eit eksempel
 ta ett exempel
 nevna dømi, vísa á dømi
 ottaa esimerkki
 við skulum taka einfalt dæmi
 
 lad os tage et simpelt eksempel
 la oss ta et enkelt eksempel
 la oss ta eit enkelt døme
 vi kan ta ett enkelt exempel
 latið okkum nevna eitt einfalt dømi
 otetaan yksinkertainen esimerkki
 4
 
 objekt: akkusativ
 rumme
 ta, romme
 ta, romma
 ha plats för
 rymma
 ta
 taka, rúma
 mahtua
 kannan tekur tvo lítra
 
 kanden rummer to liter
 kannen tar to liter
 kanna tar to liter
 tillbringaren tar två liter
 kannan tekur tveir litrar
 kannuun mahtuu kaksi litraa
 salurinn tekur 200 manns í sæti
 
 salen rummer to hundrede siddepladser
 salen har 200 sitteplasser
 salen har 200 sitjeplassar
 lokalen rymmer tvåhundra sittande personer
 salurin tekur 200 fólk
 saliin mahtuu istumaan 200 henkeä
 salissa on 200 istumapaikkaa
 5
 
 objekt: dativ
 tage imod (nogen)
 ta imot
 ta imot
 ta emot
 taka <væl> ímóti (onkrum)
 ottaa vastaan
 bankastjórinn tók mér vel
 
 bankdirektøren tog godt imod mig, bankdirektøren var venlig over for mig
 banksjefen tok godt imot meg
 banksjefen tok godt imot meg
 bankdirektören tog väl emot mig
 bankastjórinn tók væl ímóti mær
 pankinjohtaja otti minut ystävällisesti vastaan
 taka <gestinum> opnum örmum
 
 tage godt imod <gæsten>
 ta imot <gjesten> med åpne armer
 ta imot <gjesten> med opne armar
 ta emot <gästen> med öppna armar
 taka ímóti <gestinum> við opnum ørmum
 ottaa <vieraat> avosylin vastaan
 6
 
 objekt: dativ
 tage, reagere, tage imod
 ta, reagere
 ta, reagera
 reagera på angivet sätt
 ta
 taka, svara aftur, taka ímóti, taka upp
 suhtautua
 þjónninn tók því illa þegar við kvörtuðum
 
 tjeneren blev sur da vi klagede
 servitøren tok det ille opp da vi klaget
 servitøren tok det ille opp då me klaga
 servitören tog illa upp när vi klagade
 tænarin tók tað illa upp at vit klagaðu
 tarjoilija pahastui valituksestamme
 fundarmenn tóku tillögunni vel
 
 mødedeltagerne reagerede positivt på forslaget
 mødedeltagerne tog godt imod forslaget
 møtedeltakerne tok godt imot forslaget
 møtedeltakarane tok godt imot forslaget
 mötesdeltagarna uppskattade förslaget
 fundarfólkið tók væl ímóti uppskotinum
 kokousväki suhtautui ehdotukseen myönteisesti
 veistu hvernig hún tók fréttinni?
 
 ved du hvordan hun tog nyheden?
 vet du hvordan hun tok nyheten?
 vet du hvordan hun reagerte på nyheten?
 veit du korleis ho tok nyheita?
 veit du korleis ho reagerte på nyheita?
 vet du hur hon tog nyheten?
 veitst tú hvussu hon tók tíðindini
 tiedätkö, kuinka hän suhtautui uutiseen
 7
 
 objekt: akkusativ
 tage, tolke
 ta, tolke
 ta, tolka
 tolka
 ta
 taka, fata á ávísan hátt
 ottaa, tulkita
 ég tek orð hennar ekki alvarlega
 
 jeg tager ikke hendes ord alvorligt
 jeg tar ikke ordene hennes alvorlig
 eg tek ikkje orda hennar alvorleg
 jag tar inte hennes ord på allvar
 eg taki ikki orð hennara í álvara
 en ota hänen sanojaan vakavasti
 hann tók þögn hennar sem samþykki
 
 han tolkede hendes tavshed som samtykke
 han tolket tausheten hennes som samtykke
 han tok togna hennar som samtykke
 han tolkade hennes tystnad som ett medgivande
 hann tók tøgn hennara sum samtykki
 mies piti naisen vaikenemista myötymisen merkkinä
 8
 
 objekt: dativ + akkusativ
 taka sér <frí>
 
 tage <fri>
 ta seg <fri>
 ta seg <fri>
 ta <ledigt>
 taka sær <frí>
 ottaa <lomaa>
 taka sér <nýtt nafn>
 
 tage <et nyt navn>
 skifte <navn>
 ta <et nytt navn>
 skifte <navn>
 ta <eit nytt namn>
 skifta <namn>
 ta <ett nytt namn>
 taka sær <nýtt navn>
 vaihtaa <nimeä>
 taka sér tak
 
 tage sig sammen
 ta seg på tak
 ta seg sammen
 ta seg på tak
 ta seg saman
 ta sig i kragen
 komma igen
 taka sær um reiggj
 ryhdistäytyä
 9
 
 taka á rás
 
 ile af sted
 løbe af sted
 legge på sprang
 løpe av gårde
 leggja på sprang
 springa av garde
 börja springa
 springa iväg
 leypa avstað
 pinkaista juoksuun
 taka á sprett
 
 ile af sted, løbe af sted
 legge på sprang
 begynne å løpe
 leggja på sprang
 byrja å springa
 börja springa
 springa iväg
 spenna avstað
 pinkaista juoksuun
 taka til fótanna
 
 ile af sted
 løbe af sted
 tage benene på nakken
 ta beina på nakken
 legge på sprang
 ta beina på nakken
 leggja på sprang
 börja springa
 springa iväg
 taka til beins
 ottaa jalat alleen
 10
 
 (sem háttarsögn: byrja)
   (som modalverbum efterfulgt af infinitiv, betegner begyndelse:)
 begynde, være ved at blive
  (som modalt hjelpeverb (+ infinitiv med infinitivsmerke) for å uttrykke begynnelse)
 begynne, ta til
  (som modalt hjelpeverb (+ infinitiv med infinitivsmerke) for å uttrykkja starten på noko)
 begynna, byrja, ta til
   (som hjälpverb för att uttrycka inledning:)
 börja
   (háttarsagnorð: byrja, fara at), fara at, taka at, byrja
 alkaa
 það var tekið að kólna
 
 det var ved at blive køligt
 det begynte å bli kaldt
 det byrja å bli kaldt
 det började bli kallt
 tað var farið at kólna
 sää oli alkanut viiletä
 menn tóku að ókyrrast
 
 man begyndte at blive urolig
 folk begynte å bli urolige
 folk byrja å bli urolege
 en viss oro började märkas
 fólk fóru at órógvast
 ihmiset alkoivat käydä levottomiksi
 11
 
 það tekur því <ekki>
 
 det kan <ikke> betale sig
 det er <ikke> ulejligheden værd
 det lønner seg <ikke>
 det er <ikke> bryet verdt
 det svarer seg <ikkje>
 det er <ikkje> bryet verd
 det är <inte> mödan värt
 det är ingen idé
 tað loysir seg <ikki>
 <se> ei kannata
 það tekur því varla að gera við gamla bílinn
 
 det kan nok ikke betale sig at reparere den gamle bil
 det er knapt bryet verdt å reparere den gamle bilen
 det er knapt bryet verd å reparera den gamle bilen
 det är knappast någon idé att reparera den gamla bilen
 tað loysir seg valla at umvæla tann gamla bilin
 vanhaa autoa kannattaa tuskin korjata
 við vorum næstum komin á leiðarenda svo það tók því ekki að stoppa
 
 vi var næsten nået frem, så det kunne ikke betale sig at stoppe
 vi var nesten framme, så det v ar ingen vits i å stoppe
 me var nesten framme, så det var ingen vits i å stoppa
 vi var nästan framme så det var ingen idé att stanna
 vit vóru næstan framkomin so tað loysti seg ikki at steðga
 olimme melkein perillä, joten enää ei kannattanut pysähtyä
 12
 
 taka + að
 
 a
 
 taka <þetta> að sér
 
 objekt: akkusativ
 påtage sig <dette>
 ta <det> på seg
 ta <det> på seg
 åta sig <detta>
 ta på sig <det här>
 átaka sær <hetta>, taka <hetta> upp á seg
 ottaa <se> hoidettavakseen
 hann tekur að sér allt of mörg verkefni
 
 han påtager sig alt for mange opgaver
 han tar på seg altfor mange oppgaver
 han tar på seg altfor mange oppgåver
 han tar på sig alldeles för många uppgifter
 hann tekur alt ov nógv arbeiði upp á seg
 hän ottaa vastuulleen aivan liian monia tehtäviä
 b
 
 taka <drenginn> að sér
 
 objekt: akkusativ
 tage <drengen> i pleje;
 adoptere <drengen>
 ta <gutten> til seg
 ta <guten> til seg
 ta hand om <pojken>
 taka <dreingin> til sín
 huolehtia <pojasta>
 13
 
 taka + af
 
 a
 
 taka af sér <húfuna>
 
 tage <huen> af
 ta av seg <lua>
 ta av seg <lua>
 ta av sig <mössan>
 taka húgvuna av, strika húgvuna, strúka húgvuna
 riisua <hattu>
 hún tók af sér úrið og gleraugun
 
 hun tog uret og brillerne af
 hun tok av seg klokka og brillene
 ho tok av seg klokka og brillene
 hon tog av sig klockan och glasögonen
 hon tók urið av (arminum) og fór úr brillunum
 hän riisui kellon ja silmälasit
 b
 
 taka <fangann> af lífi
 
 henrette <fangen>
 ta livet av <fangen>
 ta livet av <fangen>
 avrätta <fången>
 taka <fangan> av lívi
 teloittaa <vanki>
 c
 
 subjekt: akkusativ
 <þetta> tekur <fljótt> af
 
 <det> går <hurtigt> over
 <det> går <fort> over
 <det> går <fort> over
 <detta> går <fort> över
 <hetta> er skjótt av, <hetta> hæsar skjótt av, <hetta> er skjótt yvirstaðið
 <tämä> ei kestä kauan
 það var sárt hjá tannlækninum en það tók fljótt af
 
 det gjorde ondt hos tandlægen, men det gik hurtigt over
 det gjorde vondt hos tannlegen, men det gikk fort over
 det gjorde vondt hos tannlegen, men det gjekk fort over
 det gjorde ont hos tandläkaren men det gick fort över
 tað var ringt at fara til tannlækna men tað var skjótt yvirstaðið
 hammaslääkärissä käynti sattui, mutta se ei kestänyt kauan
 14
 
 taka + aftur
 
 a
 
 taka <orð sín> aftur
 
 objekt: akkusativ
 trække <sine ord> tilbage
 ta/trekke <sine ord> tilbake
 gå tilbake på <det en har sagt>
 ta/trekkja tilbake <orda sine>
 gå tilbake på <det ein har sagt>
 ta tillbaka <sina ord>
 taka <orð síni> aftur
 peruuttaa <sanansa>
 b
 
 taka aftur gleði sína
 
 få sit gode humør tilbage
 få tilbake sitt gode humør
 bli glad igjen
 få tilbake det gode humøret sitt
 bli glad igjen
 återfå sitt goda humör
 gerast í góðum lag aftur
 tulla taas hyvälle tuulelle
 15
 
 taka + á
 
 a
 
 taka á <málinu>
 
 løse <sagen>, tage hånd om <sagen>, ordne <sagen>
 ta tak i <saken>
 ta hånd om <saken>
 ta tak i <saka>
 ta hand om <saka>
 ta tag i <saken>
 taka sær av <málinum>, loysa <málið>
 tarttua <asiaan>
 puuttua <asiaan>
 skólastjórinn tók á málinu með festu
 
 skolelederen tog resolut hånd om sagen
 rektor tok tak i saken med fast hånd
 rektor tok tak i saka med fast hand
 rektor tog på allvar tag i saken
 skúlastjórin tók málið í fullum álvara
 rehtori puuttui asiaan jämäkästi
 forstjórinn tekur aldrei á neinu sem kemur upp
 
 chefen tager sig aldrig af de problemer der opstår
 sjefen tar aldri tak i problemer som dukker opp
 sjefen tar aldri tak i problema som dukkar opp
 chefen tar aldrig tag i någonting
 stjórin tekur sær aldri av nøkrum trupulleika sum stingur seg upp
 johtaja ei koskaan puutu ongelmiin
 taka <mildilega> á <afbrotinu>
 
 tage <let> på <forseelsen>
 ta <lett> på <forseelsen>
 ta <lett> på <misferda>
 ta <lätt> på <förseelsen>
 fara <lættliga> um misbrotið
 suhtautua <rikkeeseen> <kevyesti>
 b
 
 taka sig á
 
 tage sig sammen
 ta seg sammen
 ta seg selv i nakken
 ta seg saman
 ta seg sjølv i nakken
 skärpa sig
 ta sig i kragen
 taka sær um reiggj, taka dik á seg
 ryhdistäytyä
 hann tók sig á og hætti að drekka
 
 han tog sig sammen og holdt op med at drikke
 han tok seg sammen og sluttet å drikke
 han tok seg saman og slutta å drikka
 han tog sig i kragen och slutade dricka
 hann tók sær um reiggj og gavst at drekka
 hän ryhdistäytyi ja lopetti juomisen
 c
 
 taka á öllu sínu
 
 gøre sit yderste
 presse sig selv til det yderste
 gjøre sitt ytterste
 bruke alle sine krefter eller evner
 gjera sitt ytste
 bruka alle kreftene eller evnene sine
 göra sitt yttersta
 leggja alla sína orku í e-t, royna sítt ítasta
 ponnistaa voimansa
 hún varð að taka á öllu sínu til að klára maraþonhlaupið
 
 hun pressede sig selv til det yderste for at gennemføre maratonløbet
 hun måtte bruke alle sine krefter for å fullføre maratonløpet
 ho måtte bruka alle kreftene sine for å fullføra maratonløpet
 hon fick ta ut sig helt för att klara maratonloppet
 hon noyddist at leggja alla orku í til at klára maratonið
 hän joutui ponnistelemaan selviytyäkseen maratonista
 taka á honum stóra sínum
 
 give alt hvad man har i sig
 gi alt det en har
 gje alt det ein har
 ta i för allt vad man är värd
 royna sítt ítasta
 antaa kaikkensa
 ponnistaa voimansa äärimmilleen
 16
 
 taka + á móti
 
 a
 
 taka á móti <gestunum>
 
 modtage <gæsterne>
 ta imot <gjestene>
 ta imot <gjestene>
 hälsa <gästerna> välkomna
 taka ímóti <gestunum>
 ottaa <vieraat> vastaan
 taka á móti <vörusendingu>
 
 modtage <en leverance>
 ta imot <en leveranse>
 ta imot <ei varesending>
 ta emot <en leverans>
 taka ímóti <vøru>
 ottaa vastaan <tavaralähetys>
 b
 
 taka á móti barni
 
 hjælpe et barn til verden
 ta imot et barn (ved fødselen)
 ta imot eit barn (når det blir fødd)
 hjälpa ett barn till världen
 ta emot ett barn (vid födelsen)
 taka ímóti barni
 auttaa lapsi maailmaan
 17
 
 taka + eftir
 
 taka eftir <manninum>
 
 lægge mærke til <manden>
 legge merke til <mannen>
 leggja merke til <mannen>
 lägga märke till <mannen>
 observera <mannen>
 ansa eftir, leggja til merkis, raka við, verða varur við, varnast, taka eftir
 huomata <mies>
 ég tók eftir því að bókin var ekki í hillunni
 
 jeg bemærkede at bogen ikke stod i reolen
 jeg la merke til at boken ikke stod i hyllen
 eg la merke til at boka ikkje stod i hylla
 jag la märke till att boken inte stod i bokhyllan
 eg ansaði eftir at bókin ikki stóð á hillini
 huomasin, ettei kirja ollut hyllyssä
 18
 
 taka + fram
 
 a
 
 taka fram <diska og hnífapör>
 
 objekt: akkusativ
 tage <tallerkner og bestik> frem
 dække <bord>
 ta fram <tallerkener og bestikk>
 ta/finna fram <tallerkar og bestikk>
 ta fram <tallrikar och bestick>
 taka talerkar fram og knívar og gaflar
 ottaa esiin <lautaset ja aterimet>
 b
 
 taka <þetta> fram
 
 objekt: akkusativ
 pointere <dette>
 gøre opmærksom på <dette>
 fremhæve <dette>
 understrege <dette>
 gjøre (spesielt) oppmerksom på <det>
 understreke <det>
 framheve <det>
 gjera (særskilt) merksam på <det>
 understreka <det>
 framheva <det>
 poängtera <det här>
 betona <det här>
 taka <hetta> fram, draga <hetta> fram, leggja dent á <hetta>, strika undir <hetta>, gera vart við <hetta>
 tähdentää <sitä>
 korostaa <sitä>
 hún tók það fram að kaffið væri ókeypis
 
 hun gjorde opmærksom på at kaffen var gratis
 hun gjorde spesielt oppmerksom på at kaffen var gratis
 ho gjorde særskilt merksam på at kaffien var gratis
 hon poängterade att kaffet var gratis
 hon tók fram at kaffið var ókeypis
 hän tähdensi, että kahvi olisi ilmaista
 ég vil taka það skýrt fram að myndataka hér er óleyfileg
 
 jeg vil understrege at det er forbudt at fotografere her
 jeg vil understreke at det er forbudt å røyke her
 eg vil understreka at det er forbode å røyka her
 jag vill uttryckligen påpeka att här är fotografering förbjuden
 eg vil serliga gera vart við at tað ikki er loyvt at takar myndir her
 haluan korostaa erityisesti, että kuvien ottaminen on täällä kiellettyä
 c
 
 taka <henni> fram
 
 objekt: dativ
 overgå <hende>
 være bedre enn <henne>
 overgå <henne>
 vera betre enn <henne>
 overgå <henne>
 överträffa <henne>
 bera av <henni>, vera betri enn <hon>, standa fremri enn <hon>
 olla <häntä> parempi
 nýja leikritið tekur hinu langt fram
 
 det nye teaterstykke er langt bedre end det andet
 det nye teaterstykket er langt bedre enn det andre
 det nye teaterstykket er mykje betre enn det andre
 det nya dramat överträffar klart det andra
 nýggi leikurin er nógv betri enn hin
 uusi näytelmä on paljon parempi kuin se toinen
 19
 
 taka + fram úr
 
 taka fram úr <bílnum>
 
 overhale <bilen>
 kjøre forbi <bilen>
 køyra forbi <bilen>
 köra om <bilen>
 leggja <bilin> aftur um seg, yvirhála <bilin>
 ohittaa <auto>
 20
 
 taka + fram yfir
 
 taka <þetta> fram yfir <hitt>
 
 foretrække <dette> frem for <det andet>
 foretrekke <dette> framfor <det andre>
 føretrekkja <dette> framfor <det andre>
 föredra <detta> framför <det där>
 taka <hetta> fram um <hatta>, dáma <hetta> betri enn <hatta>
 pitää <tätä> parempana vaihtoehtona kuin <tuota>
 hún tekur hvítvín fram yfir bjór
 
 hun foretrækker vin frem for øl
 hun foretrekker hvitvin framfor øl
 ho føretrekkjer kvitvin framfor øl
 hon föredrar vitt vin framför öl
 henni dámar betri vín enn øl
 hän juo mieluummin valkoviiniä kuin olutta
 21
 
 taka + frá
 
 taka frá <tvö sæti>
 
 reservere <to pladser>;
 hænge <noget> til side (um föt)
 lægge <noget> til side (um hluti)
 reservere <to plasser>
 legge av <to billetter>
 reservera <to plassar>
 leggja av <to billettar>
 reservera <två platser>;
 hänga undan <något> (um föt)
 lägga undan <något> (um hluti)
 leggja <tvey pláss> av
 pitää <kahta paikkaa> varattuna
 ég lét taka frá jakka í búðinni
 
 jeg fik en jakke hængt til side i butikken
 jeg fikk dem til å henge til side en jakke for meg i butikken
 eg fekk dei til å hengja til sides ei jakke for meg i butikken
 jag bad affären att hänga undan en jacka
 eg fekk tey at leggja mær ein jakka av í handlinum
 pyysin kaupassa, että takkia pidettäisiin minulle varattuna
 22
 
 taka + fyrir
 
 a
 
 taka <þetta> fyrir
 
 gennemgå <dette>
 behandle <dette>
 gjennomgå <det>
 ta <det> opp (til behandling)
 gå gjennom <det>
 ta <det> opp (til behandling)
 gå igenom <det här>
 behandla <det här>
 hava <hetta> fyri, viðgera <hetta>, hava <hetta> til umrøðu
 käsitellä <sitä>
 í dag tók kennarinn fyrir jarðskjálfta og eðli þeirra
 
 i dag gennemgik læreren forskellige typer jordskælv
 i dag tok læreren for seg jordskjelv og hvordan de virker
 i dag tok læraren for seg jordskjelv og korleis dei verkar
 idag gick läraren igenom vad en jordbävning är och hur den verkar
 í dag viðgjørdi lærarin jarðskjálvtar og hvussu teir bera seg at
 opettaja käsitteli tänään maanjäristyksiä ja niiden luonnetta
 málið verður tekið fyrir á fundinum
 
 sagen bliver behandlet på mødet
 saken blir behandlet på møtet
 saka blir behandla på møtet
 ärendet kommer att behandlas på sammanträdet
 málið kemur fyri á fundinum
 asiaa tullaan käsittelemään kokouksessa
 b
 
 taka <greiðslu> fyrir <þetta>
 
 tage <betalt> for <dette>
 ta <betaling> for <det>
 ta <betaling> for <det>
 ta <betalt> för <det där>
 taka <gjald> fyri <hetta>
 ottaa <siitä> <maksu>
 leiðsögumaðurinn tók ekkert fyrir að sýna okkur rústirnar
 
 guiden tog ikke noget for at vise os ruinerne
 guiden tok ingenting for å vise oss ruinene
 guiden tok ingenting for å visa oss ruinane
 guiden tog ingenting för att visa oss ruinerna
 ferðaleiðarin tók einki fyri at vísa okkum toftirnar
 opas ei ottanut maksua raunioiden näyttämisestä
 c
 
 taka fyrir <svindlið>
 
 sætte en stopper for <snyderiet>
 sette en stopper for <fusket>
 setja ein stoppar for <fusket>
 sätta stopp för <fusket>
 steðga <svikinum>
 panna piste <huijaamiselle>
 það er búið að taka fyrir að nemendur séu með sígarettur
 
 man har forbudt eleverne at være i besiddelse af cigaretter
 man har sat en stopper for elevernes rygning
 det er blitt forbudt for elevene å ha med seg sigaretter på skolen
 det har blitt forbode for elevane å ta med seg sigarettar på skulen
 det är nu förbjudet för eleverna att ha cigaretter på sig i skolan
 bann er sett fyri at næmingar kunnu hava sigarettir
 oppilaita on nyt kielletty tuomasta savukkeita kouluun
 það tekur fyrir <draugaganginn>
 
 det holder op med at <spøge>
 det er slutt med <spøkeriene>
 <spøkeriene> tar slutt
 det er slutt med <spøkeria>
 <spøkeria> tar slutt
 spökerierna <upphör>
 <spøkjaríið> heldur uppat
 <kummittelu> lakkaa
 23
 
 taka + inn
 
 a
 
 taka inn <lyfið>
 
 (ind)tage <medicinen>
 ta <medisinen>
 ta <medisinen>
 ta <medicinen>
 taka <medisinið>
 ottaa <lääkettä>
 b
 
 taka <hana> inn í <skólann>
 
 optage <hende> på <skolen>
 ta <henne> opp <som elev>
 ta <henne> opp <som elev>
 anta <henne> till <skolan>
 taka <hana> upp <í skúlan>
 hyväksyä <hänet> <kouluun>
 24
 
 taka + inn á
 
 taka <þetta> inn á sig
 
 tage sig <det> nær
 lade sig påvirke af <dette>
 ta <det> innover seg
 ta seg nær av <det>
 ta <det> innover seg
 ta seg nær av <det>
 ta åt sig av <det här>
 taka sær <hetta> nær
 loukkaantua <siitä>
 ég tek ekki inn á mig það sem hún sagði
 
 jeg lader mig ikke påvirke af det hun sagde
 jeg tar meg ikke nær av det hun sa
 eg tar meg ikkje nær av det ho sa
 jag tar inte åt mig av det hon sa
 eg tók mær tað ikki nær sum hon segði
 en loukkaannu hänen sanoistaan
 en pane pahakseni hänen sanojaan
 25
 
 taka + í
 
 a
 
 taka <vel> í <þetta>
 
 være <positivt> indstillet over for <dette>
 være <positiv> til <det>
 vera <positiv> til <det>
 vara <positivt> inställd till <det här>
 taka <væl> undir við <hesum>
 suhtautua <siihen> <myönteisesti>
 hann tók vel í að vera þeim til ráðgjafar
 
 han var villig til at hjælpe dem med gode råd
 han ville gjerne hjelpe dem med gode råd
 han ville gjerne hjelpa dei med gode råd
 han ställde upp på att hjälpa dem med goda råd
 hann var sinnaður at geva teimum ráð
 hän antoi heille mielellään hyviä neuvoja
 b
 
 taka í <hana>
 
 afstraffe <hende> korporligt
 gi henne <en> omgang (juling)
 gje <henne> ein omgang (juling)
 ge <henne> smörj
 harta <hana>, taka í <hana>
 antaa <hänelle> selkään
 taka í lurginn á <honum>
 
 afstraffe <ham> korporligt
 gi <ham> en omgang (juling)
 gje <han> ein omgang (juling)
 klå upp <honom>
 taka í herðatoppin á <honum>
 antaa <hänelle> selkäsauna
 c
 
 taka í nefið
 
 bruge snustobak
 snuse (ved å dra tørr snus opp i nesen)
 ta seg en pris (nesesnus)
 snusa (ved å dra tørr snus opp i nasen)
 ta seg ein pris (nasesnus)
 använda luktsnus
 nýta snús (at lata upp í nøsina)
 nuuskata
 26
 
 taka + í gegn
 
 taka <eldhúsið> í gegn
 
 gøre <køkkenet> i stand
 renovere <køkkenet>
 fornye <kjøkkenet>
 pusse opp <kjøkkenet>
 fornya <kjøkenet>
 pussa opp <kjøkenet>
 göra i ordning <köket>
 gera <køkin> í stand
 kunnostaa <keittiö>
 27
 
 taka + í sundur
 
 taka <útvarpið> í sundur
 
 skille <radioen> ad
 plukke fra hverandre <radioen>
 plukka frå kvarandre <radioen>
 plocka isär <radion>
 taka <útvarpið> sundur
 purkaa <radio>
 28
 
 taka + með
 
 taka með (sér) <regnhlíf>
 
 tage <en paraply> med
 ta med (seg) <paraply>
 ta med (seg) <paraply>
 ta med <paraply>
 taka <eitt regnskjól> við (sær)
 ottaa mukaansa <sateenvarjo>
 við tókum með tvö tjöld
 
 vi tog to telte med
 vi tok med oss to telt
 me tok med oss to telt
 vi tog med oss två tält
 vit tóku tvey tjøld við
 otimme mukaan kaksi telttaa
 29
 
 taka + niðri
 
 <skipið> tekur niðri
 
 <skibet> støder på grund
 <skipet> går på grunn
 <skipet> går på grunn
 <fartyget> stöter på grund
 <skipið> tók botn
 <alus> ottaa pohjaan
 30
 
 taka + niður fyrir
 
 taka niður fyrir sig
 
 gifte sig nedad
 gifte sig under sin stand
 gifte seg under sin stand
 inngå en mesallianse
 gifta seg under sin stand
 inngå ein mesallianse
 ingå en mesallians
 gifta seg niður úr stætt
 naida alemmasta yhteiskuntaluokasta
 31
 
 taka + nærri
 
 taka <orð hans> nærri sér
 
 tage sig <hans ord> nær
 føle sig truffet af <hans ord>
 ta seg nær av <det han sa>
 ta seg nær av <det han sa>
 ta illa vid sig av <hans ord>
 taka sær <orð hansara> nær
 loukkaantua <hänen sanoistaan>
 höfundurinn tók gagnrýnina mjög nærri sér
 
 forfatteren tog sig kritikken meget nær
 forfatteren tok seg svært nær av kritikken
 forfatteren tok seg svært nær av kritikken
 författaren tog mycket illa vid sig av kritiken
 høvundurin tók sær ummælið nær
 kirjailija loukkantui syvästi arvosteluista
 32
 
 taka + ofan
 
 taka ofan
 
 løfte (på) hatten
 løfte på hatten (som hilsen)
 letta/lyfta på hatten (til helsing)
 lyfta på hatten (som hälsning)
 taka hattin av høvdinum, lætta hattin av høvdinum
 nostaa hattua
 taka ofan fyrir <henni>
 
   (som hilsen og i overført betydning:)
 løfte (på) hatten for <hende>
 tage hatten af for <hende>
   (som hilsen:)
 løfte på hatten for <henne>
   (i overført betydning:)
 ta hatten av for <henne>
   (som helsing:)
 lyfta på hatten for <henne>
   (i overført tyding:)
 ta hatten av for <henne>
   (även överfört:)
 lyfta på hatten för <henne>
 lætta hattin av høvdinum fyri <henni>, taka hattin av fyri <henni>
   (kuvallisessa merkityksessä)
 nostaa hänelle hattua
 ég tek ofan fyrir sjálfboðaliðunum fyrir óeigingjarnt starf þeirra
 
 jeg tager hatten af for de frivilliges uegennyttige arbejde
 jeg tar hatten av for de frivilliges uegennyttige arbeid
 eg tar hatten av for det usjølviske arbeidet til dei frivillige
 jag lyfter på hatten för volontärernas osjälviska arbete
 eg taki hattin av fyri teimum sjálvbodnu fyri teirra ósjálvsókna arbeiði
 nostan vapaaehtoisille hattua heidän epäitsekkään työnsä vuoksi
 33
 
 taka + saman
 
 a
 
 taka saman <leikföngin>
 
 samle <legetøjet> sammen
 rydde op i <legetøjet>
 samle sammen <lekene>
 samla saman <leikane>
 plocka ihop <leksakerna>
 rudda <leikutoyið> upp
 laittaa <lelut> paikoilleen
 b
 
 taka saman <skýrslu>
 
 skrive <rapport>
 affatte <en rapport>
 skrive <en rapport>
 sette sammen <en rapport>
 skriva <ein rapport>
 setja saman <ein rapport>
 sätta ihop <en rapport>
 skriva eina <frágreiðing>
 laatia <raportti>
 34
 
 taka + saman við
 
 taka saman
 
 indlede et forhold
 begynde at komme sammen
 bli sammen
 innlede et forhold
 bli saman
 innleia eit forhold
 inleda ett kärleksförhållande
 kasta saman
 aloittaa suhde
 þau eru tekin saman aftur
 
 de er sammen igen
 de har fundet sammen igen
 de er begyndt at komme sammen igen
 de er blitt sammen igjen
 dei har blitt saman att
 de är tillsammans igen
 nú hava tey kastað saman aftur
 he ovat taas yhdessä
 taka saman við <hana>
 
 begynde at se <hende>
 begynde at komme sammen med <hende>
 indlede et forhold til <hende>
 bli sammen med <henne>
 begynne å være sammen med <henne>
 bli saman med <henne>
 bli i lag med <henne>
 bli ihop med <henne>
 fara at ganga saman við <henni>
 seurustella <hänen> kanssaan
 hann er tekinn saman við unga leikkonu
 
 han har indledt et forhold til en ung skuespillerinde
 han er nå sammen med en ung, kvinnelig skuespiller
 han er nå saman med ein ung, kvinneleg skodespelar
 han har nu sällskap med en ung skådespelerska
 hann er farin at fjasast við eina unga leikkonu
 hän seurustelee nuoren näyttelijättären kanssa
 35
 
 taka + til
 
 a
 
 taka til
 
 rydde op
 rydde (opp)
 rydda (opp)
 plocka undan
 städa
 rudda
 siivota
 börnin tóku vel til eftir sig
 
 børnene ryddede pænt op efter sig
 barna ryddet pent opp etter seg
 borna rydda fint opp etter seg
 ungarna plockade undan ordentligt efter sig
 børnini ruddaðu væl upp eftir sær
 lapset siivosivat hyvin jälkensä
 ég ætla að taka til á skrifborðinu mínu
 
 jeg skal rydde op på mit skrivebord
 jeg skal rydde opp på skrivebordet mitt
 eg skal rydda opp på skrivebordet mitt
 jag ska städa mitt skrivbord
 eg ætli at rudda skriviborðið hjá mær
 aion siivota kirjoituspöytäni
 b
 
 taka til hendi(nni)
 
 rubbe neglene
 bestille noget
 brette opp ermene
 ta et tak
 bretta opp ermene
 ta eit tak
 göra en rejäl insats
 ta ett rejält tag
 taka armarnar frá sær, gera okkurt til nyttu
 panna toimeksi
 c
 
 taka til <kvöldmat>
 
 lave <(aftens)mad>
 lage <middag>
 laga <middag>
 göra i ordning <middagen>
 gera <nátturða>
 valmistaa <illallinen>
 d
 
 taka til starfa
 
 begynde at arbejde
 starte
 begynne å arbeide
 starte opp
 begynna å arbeida
 starta opp
 börja arbeta
 fara til verka, fara til arbeiðis
 aloittaa työskentely
 aloittaa toiminta
 verksmiðjan tók til starfa í fyrra
 
 fabrikken startede sin produktion sidste år
 fabrikken startet opp i fjor
 fabrikken starta opp i fjor
 fabriken körde igång i fjol
 verksmiðjan fór undir framleiðslu í fjør
 tehdas aloitti toimintansa viime vuonna
 e
 
 taka <orð hans> til sín
 
 tage <hans ord> til sig
 ta til seg <det han sa>
 ta til seg <det han sa>
 ta till sig <vad han sa>
 taka <orð hansara> til eftirtektar, taka <orð hansara> til sín
 ottaa <hänen sanoistaan> vaarin
 f
 
 láta <mál fatlaðra> til sín taka
 
 engagere sig i <handicapspørgsmål>
 engasjere seg i <de funksjonshemmedes sak>
 engasjera seg i <saka til dei funksjonshemma>
 engagera sig i <handikappfrågor>
 hava áhuga fyri <viðurskiftunum hjá teimum brekaðu>
 osallistua <vammaispolitiikkaan>
 g
 
 taka sig til
 
 gøre sig klar
 göra sig i ordning
 laittautua, varustautua
 þær tóku sig til fyrir útileguna
 
 de gjorde sig klar til at tage på telttur
 de gjorde sig i ordning för att övernatta i tält
 he varustautuivat yöpymään teltassa
 h
 
 taka sig til og <skrifa grein>
 
 tage sig sammen og <skrive en artikel>
 ta sig för att <skriva en artikel>
 ryhtyä <kirjoittamaan artikkelia>
 hann tók sig til og málaði húsið
 
 han tog sig sammen og malede huset
 han tog itu med att måla huset
 hän ryhdistäytyi ja maalasi talon
 36
 
 taka + til við
 
 taka til við að <syngja>
 
 begynde at <synge>
 begynne å <synge>
 byrja å <synga>
 börja <sjunga>
 fara at syngja, taka at syngja, byrja at syngja
 alkaa <laulaa>
 37
 
 taka + undir
 
 a
 
 taka undir <orð hans>
 
 erklære sig enig med <ham>
 istemme med <ham>
 holde med <ham>
 si seg enig med <ham> (i <det han sier>)
 holde med <ham>
 seia seg einig med <han> (i <det han seier>)
 halda med <han>
 instämma i <hans ord>
 hålla med <honom>
 taka undir við <honum>
 olla samaa mielä hänen kanssaan
 b
 
 taka undir sönginn
 
 synge med
 istemme sangen
 synge med
 syngja med
 sjunga med
 taka undir, syngja við
 yhtyä lauluun
 c
 
 það tekur undir <í fjöllunum>
 
 det ekkoer <i bjergene>
 ekkoet gjaller <mellom fjellene>
 ekkoet gjallar <mellom fjella>
 det ekar <i bergen>
 tað ekkóar í <fjøllunum>, tað ljóðar aftur í <fjøllunum>, tað svarar aftur í <fjøllunum>
 <vuoret> kaikuvat
 38
 
 taka + upp
 
 a
 
 taka upp <símtólið>
 
 tage <telefonen>
 løfte <røret>
 løfte av <røret>
 ta <telefonen>
 løfta av <røret>
 ta <telefonen>
 lyfta på <luren>
 taka <hornið> av
 nostaa <puhelimen kuuloke>
 b
 
 taka upp <nýjar aðferðir>
 
 indføre <nye metoder>
 innføre <nye metoder>
 innføra <nye metodar>
 ge sig på <nya metoder>
 fara undir <nýggjar mannagongdir>
 ottaa käyttöön <uudet menetelmät>
 c
 
 taka upp <flösku>
 
 åbne <en flaske>
 åpne <en flaske>
 opna <ei flaske>
 öppna <en flaska>
 lata eina <fløsku> upp
 avata <pullo>
 d
 
 taka upp <kartöflur>
 
 grave <kartofler> op
 høste <kartofler>
 ta opp <poteter>
 ta opp <poteter>
 ta upp <potatis>
 taka <epli> upp
 nostaa <perunoita>
 e
 
 taka upp <tónleikana>
 
 optage <koncerten>
 ta opp <konserten>
 gjøre opptak av <konserten>
 ta opp <konserten>
 gjera opptak av <konserten>
 spela in <konserten>
 banda <konserten>
 taka <konsertina> upp
 äänittää <konsertti>
 f
 
 taka <nemandann> upp
 
 høre <eleven> (i lektier)
 høre <eleven> i leksene
 høyra <eleven> i leksene
 låta <eleven> svara
 förhöra <eleven> på läxan
 hoyra ein <næming>
 kuulustella <oppilasta>
 g
 
 taka <málefnið> upp
 
 tage <sagen> op
 behandle <sagen>
 ta opp <saken>
 ta opp <saka>
 behandla <frågan>
 taka eitt <mál> upp
 käsitellä <asiaa>
 málið var tekið upp á fundinum
 
 sagen blev taget op på mødet
 sagen blev behandlet på mødet
 saken ble tatt opp på møtet
 saka blei tatt opp på møtet
 frågan togs upp på mötet
 málið varð tikið upp á fundinum
 asiaa käsiteltiin kokouksessa
 h
 
 <sjúkdómurinn> tekur sig upp aftur
 
 <sygdommen> er brudt ud igen
 <sykdommen> tar seg opp igjen
 <sjukdommen> tar seg opp att
 <sjukdomen> har brutit ut på nytt;
 <han> har fått ett återfall i <sjukdomen>
 <sjúkan> tók seg uppaftur
 <tauti> uusii
 i
 
 snjóinn tekur upp
 
 subjekt: akkusativ
 sneen smelter
 det tør
 snøen smelter
 snøen tiner
 snøen smeltar
 snøen brånar
 snön töar bort
 kavin tánar, kavin tiðnar, tað toyggjar
 lumi sulaa
 39
 
 taka + upp á
 
 taka upp á <þessum ósið>
 
 tillægge sig <denne uskik/uvane>
 legge seg til <denne uvanen>
 begynne med <denne uvanen>
 leggja seg til <denne uvanen>
 begynna med <denne uvanen>
 lägga sig till med <detta oskick>
 taka sær <hendan ósið> fyri
 omaksua <sellainen huono tapa>
 40
 
 taka + utan af
 
 taka utan af <pakkanum>
 
 åbne <pakken>
 åpne <pakken>
 opna <pakken>
 öppna <paketet>
 opna <pakkan>, lata <pakkan> upp
 avata <paketti>
 41
 
 taka + utan um
 
 taka utan um <hana>
 
 omfavne <hende>
 omfavne <henne>
 omfamna <henne>
 krama om <henne>
 omfamna <henne>
 taka tvørtur um <hana>
 halata <häntä>
 42
 
 taka + út
 
 a
 
 taka út <peningaupphæð>
 
 hæve <en sum penge>
 ta ut <en pengesum>
 ta ut <ein pengesum>
 ta ut <en summa pengar>
 taka <eina upphædd> út
 nostaa <summa> tililtä
 b
 
 taka út refsingu
 
 udstå straf
 sone en straff
 utstå en straff
 sona ei straff
 utstå straff
 líða revsing
 kärsiä rangaistus
 c
 
 taka út þjáningar
 
 være plaget
 lide
 være plaget
 lide
 vera plaga
 lida
 plågas
 lida kval
 tola líðingar
 kestää kärsimyksiä
 d
 
 taka <verkið> út
 
 vurdere <arbejdet>
 evaluere <arbejdet>
 foretage en faglig vurdering af <arbejdet>
 vurdere <arbeidet>
 evaluere <arbeidet>
 vurdera <arbeidet>
 evaluera <arbeidet>
 utvärdera <arbetet>
 meta um <arbeiðið>
 avioida <työ>
 43
 
 taka + við
 
 a
 
 taka við (af honum)
 
 afløse (ham)
 tage over (efter ham)
 overtage (efter ham)
 ta over (etter ham)
 overta (etter ham)
 avløse <ham>
 ta over (etter han)
 overta (etter han)
 avløysa (han)
 ta vid (av honom)
 taka við (eftir hann), avloysa (hann)
 jatkaa <hänen> puolestaan
 ég þarf að hætta núna, viltu taka við?
 
 jeg må slutte nu, vil du afløse mig?
 jeg må holde op nu, vil du tage over?
 jeg må slutte nå, kan du overta?
 eg må slutta nå, kan du overta?
 jag måste sluta nu, kan du ta över?
 eg noyðist at gevast nú, kanst tú loysa meg av?
 minun on lopettettava, voitko jatkaa puolestani?
 hún tók við af gamla forstjóranum
 
 hun afløste den gamle leder
 hun tog over efter den gamle leder
 hun tok over etter den gamle direktøren
 ho tok over etter den gamle direktøren
 hon tog över efter den gamla direktören
 hon tók við eftir gamla stjóran
 hän oli vanhan johtajan seuraaja
 b
 
 taka við <bréfinu>
 
 modtage <brevet>
 ta imot <brevet>
 motta <brevet>
 ta imot <brevet>
 ta emot <brevet>
 motta <brevet>
 taka ímóti <brævinum>
 ottaa kirje vastaan
 hann tók við verðlaununum við hátíðlega athöfn
 
 han modtog prisen ved en højtidelig ceremoni
 han tok imot prisen ved en høytidelig seremoni
 han tok imot prisen ved ein høgtideleg seremoni
 han mottog priset vid en högtidlig ceremoni
 hon tók ímóti virðislønini á einum hátíðarhaldi
 hän vastaanotti palkinnon juhlavassa tilaisuudessa
 44
 
 taka + yfir
 
 a
 
 taka yfir <reksturinn>
 
 overtage <driften>
 ta over <driften>
 overta <driften>
 ta over <drifta>
 overta <drifta>
 överta <driften>
 ta över <driften>
 taka við <rakstrinum>
 siirtyä <toiminnan> johtoon
 b
 
 taka yfir <heiminn>
 
 erobre <verden>
 indtage <verden>
 erobre <verden>
 legge <verden> under seg
 erobra <verda>
 leggja <verda> under seg
 erövra <världen>
 leggja <heimin> undir seg
 vallata <maailma>
 arfinn er búinn að taka yfir blómabeðin
 
 ukrudtet har overtaget blomsterbedene
 ugresset har tatt over blomsterbedene
 ugraset har tatt over blomsterbeda
 ogräset har tagit över rabatterna
 blómubeðini grógva undir í illgresi
 rikkaruohot ovat vallanneet koko kukkapenkin
 takast, v
© Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Árnagarði við Suðurgötu, 101 Reykjavík